Afasia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.1) (robota Erantsia: sq:Afazia |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{Ohar medikoa}}
'''Afasia''' [[burmuin]]ean gertatutako [[traumatismo]] edo ''[[shock]]'' baten ondorioz [[mintzaira]] edota hizkuntza idatzia galtzeari deritzogu. Normalean ez du [[adimen]]a kaltetzen baina pertsonarentzat ondorio larriak ditu.<ref>Olivares-Simón-Esteva eta Gómez: Pautas básicas y sistemas alternativos de comunicación, 69.or.</ref>
== Jatorria eta etimologia ==
Hitz hau [[Armand Trosseau]] ([[1801]]-[[1867]]) medikuak sortu zuen. Etimologikoki [[antzinako greziera]]ren ἀφασία (hitzik gabe) hitzaren deribazioa da. Harrezkero, [[ahots-aparatu]]tik kanpo gertatzen den hizkuntza nahaste bat da; adierazpen edo hizkuntzaren ulermena edo idatzizko edozein defizit sentsorial edo matxura esanahia hartu du, hau da, oso modu zabalean autoreen arabera nahiz eta definizio zehatza goikoa izatea.<ref>http://www.profesorenlinea.cl/Ciencias/afasia.htm</ref>
== Zerk eragiten du afasia? ==
34. lerroa:
=== Afasia arinak (jariakorrak) ===
Erlatiboki hizkera arina dutenak dira; gai izan ohi dira minutuko 20 hitz inguru esatera, hau da, 5-6 elementuz osaturiko esaldiak egiteko gai dira. Esaldiek, askotan luzeak, ez dute sintasiaten araudia betetzen. Kasu larrienetan, zentzurik ez duten hitz solteak askatuko ditu afasia duen pertsonak. Modu horretan, hizkuntza "huts" bat besterik ez du sortuko. Orokorrean ez dira heuren ezintasunaz ohartzen. Afasia arinak, ezkerreko hemisferioko lesioen eraginez sortzen dira.
=== Afasia ez-arinak (ez-jariakorrak) ===
Hitz solteak eta esaldi oso motzak egiten dituzte. 2-3 hitz besterik ez dute erabiltzen esaldiak egiteko. Oso sinpleak diren egitura sintaktikoak erabiltzen dituzte: aditz gutxi erabiltzen dituzte eta askotan ez dituzte aditzak jokatzen. ''Telegrafo estiloa'' erabiltzen dutela esan ohi da; hau da, ez dute artikulurik, preposiziorik ez eta izenordainik erabiltzen ere. Afasia ez-arinak, arinak bezala, ezkerreko [[hemisferio]]ko lesioen eraginez sortzen dira.
== Tratamendua ==
Batzuetan, gaixoa tratamendurik gabe erabat suspertu edo errekuperatuko da. Horrelako kasuetan, [[lengoaia]]ren gaitasuna ordu batzutan edo egun gutxitan bueltatu daiteke. Hala ere, kasu gehienetan, lengoaiaren suspertzea ez da horren azkarra izaten, ezta erabatekoa ere. Ondorioak edukitzea ohikoa izaten da. Tratamendua bakarka edo taldean eskaintzen da. Bakarkakoa, indibiduoaren beharretan oinarrituz egiten da eta taldekoan, beste partaideekin komunikatuz, hobetzeko aukera eskaintzen da. [[Neuropsikologo]]aren eta [[logopeda]]ren laguntzak ezinbestekoak dira gaur egungo suspertze tratamenduetan.<ref>http://www.sld.cu/galerias/pdf/sitios/rehabilitacion-logo/afasias_1.pdf</ref>
== Errekuperaketa ==
53 ⟶ 54 lerroa:
* Ez zuzentzen saiatu (akatsak egiten dituenean)
* Esan nahi duena esateko edo adierazi nahi duena adierazteko, behar duen denbora utzi; ez agobiatu.
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
== Bibliografia ==
* Olivares-Simón-Esteva eta Gómez: ''Pautas básicas y sistemas alternativos de comunicación''. Bartzelona: Altamar, 2003.
== Kanpo loturak ==
| |||