Arroxelako gudua (1372): berrikuspenen arteko aldeak

[[1369]]. urtean [[Karlos V.a Frantziakoa|Karlos V.a Frantziakoak]] Ingalaterrarekiko zuen etsaitasuna bizitu zuen, 1360ko [[Bretigny|Brétigny]]-ekoBretignyko hitzarmena]] hautsiz. Erabaki haren atzean [[Henrike II.a Gaztelakoa|Henrike II.a Gaztelakoaren]] laguntza zegoen, zeinak eraso berriak arrakasta izan zezan [[itsas armada]] boteretsua zuen.

Frantsesen eta gaztelarren arteko itunak [[Gaztelako Gerra Zibila|Gaztelako Gerra Zibilean]] ([[1366]]-[[1369]]) zuen jatorria, [[Trastamara leinua|Trastamarako]] Henrikek (gerora Henrike II.a izango zenak) Karlos V.a Frantziakoaren laguntza jaso zuenean bere aurkari zen [[Petri I.a Gaztelakoa|Petri I.aren]] eta haren aliatu Ingalaterraren aurkako borrokan. Harrezkero, [[Toledo|Toledoko]]ko [[1368]]ko [[azaroaren 20]]ko itunaren arabera, Gaztelak frantsesek jarritako ontzien bikoitza eskaini beharko zukeen operazio bateratuetan.

Errege frantziarrak beharrezkoa zuen [[Arroxela|La Rochell]]-ekoko setioa[[setio]]a indartzea, [[Guiena|Guienako]] dukerria kontrolatzeko giltzarria baitzen. Hori zela-eta gaztelarren itsas armadaren beharra zuten, Henrike II.ak [[Ambrosio Bocanegra]] almirantearen aginpean bidaliko zienarena.

[[Eduardo III.a Ingalaterrakoa|Eduardo III.a Ingalaterrakoak]], ordea, bazuen aipaturiko hiriaren garrantziaren berri eta kosta ahala kosta babestea erabaki zuen. Baliabide ugari bideratu zituen suhia zuen [[John Hastings|Pembroke-koPembrokeko kondearen]] esku utziko zuen itsas armada eratzeko. Armada hartan, gerra-itsasontziez gain, Guienako gudara zihoazen gizon, material eta dirua zeramatzaten garraio ontziak zihoazen.

Ziurrenik ontzi ingelesak iritsi ziren lehenik La Rochelle-ra. [[Ekainaren 21|Ekainaren 21ean]] begiztatu zituzten gaztelarrek, zeinen buruen artean, Bocanegra almiranteaz gain, [[Fernán Ruíz Cabeza de Vaca]], [[Fernando de Peón]] eta [[Ruy Díaz de Rojas]] (azken hau [[Gipuzkoa|Gipuzkoako]] Aurreratu Handia -''Adelantado Mayor''- eta naoen buru zen) aurkitzen ziren. Garrantzirik gabeko borrokatxo baten ostean eta egoera aztertu ondoren, Bocanegra-k erretirazeaerretiratzea erabaki zuen.

Itsasgizon ingelesek [[GenovaGenovako Errepublika|genovarrarengenoarraren]] koldartasunari atxikitu zioten jarrera, berriz, amarrua zen. Behin lekuko baldintza naturalen eta bi bandoen ontzien ezaugarriak jaikinik, almiranteak hurrengo egunera arte itxarotea aukeratu zuen. [[Itsasbehera|Itsasbeheran]] zehar nao ingelesak hondartuta geratu ziren eta gaztelarrak, beraien galeren arintasuna eta sakontasun gutxia aprobetxatuz, [[itsasgora]] baino lehen hurbildu zitzaizkien.

Hondartzea zela-eta, ingelesek ezin izan zituzten saihestu gaztelarrek jaurtikitako (bonbardekin segur aski) su-artifizioak. Porrot [[Anglosaxoiak|anglosaxoia]] erabatekoa izan zen: etsaiek ontzi guztiak erre, hondoratu edo harrapatu zizkieten; [[Konde|kondeakonde]]a beste 400 [[Zaldun|zaldunekinzaldun]]ekin eta 8.000 [[Soldadu|soldadurekinsoldadu]]rekin batera kapturatu zuten; eta hiria eta Guaiena beraien esku mantentzea benetan zaila bilakatu zen. [[Santander|Santanderreranzko]]reranzko itzuleran, Bocanegra-k beste lau itsasontzi ingeles harrapatu zituen, [[Bordele|Bordeleren]] [[Latitudea eta longitudea|latitudearen]] inguruan.

Gaztelako almirantea eskuzabala izan zen presoekin, denbora haietan lepoa moztu ohi zitzaien, nahiz eta amore emandakoak izan. Kondea eta 70 zaldun [[Burgos|Burgosera]]era bidali zituen, Henrike erregearen aurrera, zeinak konde ingeles bahitua [[Bertrand du Guesclin]] frantsesari bidali zion.

Ingelesak ahuldurik geratu ziren eta ezin izan zuten handik bi hilabetetara jazotako [[Inbasio|konkista]] ekidin: La RochelleArroxela gaztelarren eta frantsesen tropek hartu zuten.

*Frantziak Guaianaren[[Guiena]]ren kontrako ofentsiba gogortu zuen eta Ingalaterrak zailtasun handiak izan zituen bertako jabetzak babesteko.

*[[Gaztelako Koroa|Gaztelako Koroari]] dagokionez, erabateko garaipenak onura militar zein ekonomikoak ekarri zizkion. [[Atlantiko|Atlantikoko]] lehen potentzia bilakatu zen, bere itsasgizonei (kantabriarrak eta euskaldunak, batez ere) merkatal guneak zabalduz. Gerraren ondorioz Ingalaterraren eta [[Flandes|Flandesen]] arteko [[artile]] [[merkataritza]] eten zen eta Gaztelak ordezkatu zuen jarduera hartan, [[Brujas]]-en biltegi bat eraikitzera iritsi ziren. [[Esportazio|Esportazioetatik]] lortutako diruak Gaztelaren goraldiari bide eman zion eta Burgos Ekialdeko [[Europa|Europako]] hiririk garrantzitsuenetakoa bihurtu zen.