Wikipedia

Nanoteknologia: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
1. lerroa:
{{lanean|OIu.bengoa}}
{{zuzendu}}
[[Fitxategi:Kohlenstoffnanoroehre Animation.gif|350px|thumb|[[Karbono]]zko [[nanohodi]] baten irudikapena.]]
'''Nanoteknologia''' [[atomo]]en eta [[molekula|molekulen]] ([[nanomaterial]]ak) eskalan lan egiten duen [[teknologia]]ri deritzo. Eskuarki, nanoteknologiak 100 [[nanometro]] baino txikiagoak diren egiturekin lan egiten du.
10 ⟶ 8 lerroa:
== Definizioa ==
 
Nanoteknologiak aztertzen du ikasketak, diseinua, kreazioa, sintesia, materialen manipulazioa eta aplikazioa, aparatu eta sistema funtzional nanoeskalaz egindako [[materia]]ren kontrolaren bidez, eta materiaren propietate eta fenomenoak ikertzea nanoeskalan aztertzen ditu. Materia ikertzerakoan eskala hain txikian ikertzerakoan, fenomeno eta propietate berriak agertzen dira. Horregatik, zientzalariak nanoteknologia erabiltzen dute materialematerial, aparatu eta sistema berritzaile etaberritzaileak, gastu gutxikoak eta propietate berdingabeak dituztenak, sortzeko.
 
=== Oinarrizko kontzeptuak ===
 
Zaila da zer nolako txikia den nanoteknologia imaginatzea. Nanometro bat metro baten milloiren bat da, hau da, metro baten 10<sup>-9</sup>a. Zerbait buruan imaginatzeko, honelako adibide hauenhauek euki ditakeguditazkegu<ref>[http://www.nano.gov/nanotech-101/what/nano-size National Nanotechnology Iniciativeko datuak]</ref>:
 
* Paparezko orri baten lodiera 100.000 nanometrokoa da.
28 ⟶ 26 lerroa:
[[1965]]ko [[Fisika]]ko [[Nobel Sariak|Nobel saria]], [[Richard Feynman]], lehenengo pertsona izan zen [[nanozientzia]] eta nanoteknologiaren aukerak ereferentziatzen, [[Caltech]]en (Californiako Teknologia Erakundea), [[1959]]ko [[abenduaren 29]]an berak egindako hitzaldi ospetsuan, ''Hondoan soberan dago lekua'' (''[[There's Plenty of Room at the Bottom]]'').
 
Arlo honetako beste pertsona batzuk, ala nola [[Rosalind Franklin]], [[James Dewey Watson]] eta [[Francis Crick]], proposatu zuten [[Azido desoxirribonukleiko|DNA]] importantzia oso handiko molekula printzipala zela organismo prozesu guztietan, argitzen molekulen garrantzia bizitza prozesu oron.
 
Baina jakinduri hauek gehiagora joan ziren, honekin molekulen estruktura aldatu ahal baitzen, gure etxeetan aukituaurkitu ahal dezakegun plastiko edo polimeroekin bezala. Esan beharra dago molekula hauek "handiak" bezala kontxideratu ahal daitezkela.
 
Gaur egun medikuntzak interes handiagoa du mundu mikroskopikoaren arloan, horretan aurkitu ahal baitira gaixotasunak eragiten dituzten alterazio estrukturalak, eta ez dago esan beharrik medikuntzaren arlo batzuk izan dituzten benefizioak, mikrobiologia, inmunologia edo fisiologia kasu. Baita ere [[Ingerieritza genetiko]]a bezalako zientzia berriak agertu dira, [[eugenesia]] edo [[klonazio]] prozezuetako erreperkuzioetan polemikak izan dituztenak.
36 ⟶ 34 lerroa:
== Inbertsioa ==
 
Garapenerako bidean dauden hainbat herri jada baliabide garrantzitsuak zuzentzen dituzte Nanoteknologiazkonanoteknologiazko inbestigazioetara. [[Nanomedikuntza]] hirugarren munduko sostenibilitatea aurreratzen gehien lagundu dezakeen area da, diagnostikoen metodo berriak proportzionatuz, farmakoen administrazioaren sistema hobeak eta parametro biologiko batzuen monitorizaziorako erraminta berriak. Mundu osotik 40 laboratorio inguruaninguruetan hainbat dinrudiru kantitate inbertitzen dituzte nanoteknologiazko inbestigazioaninbestigazioetan. 300 enpresa inguru bere izenetan "nano" terminoa erabiltzen dute, ala ere, produktu gutxi daude merkatuan.
 
Informatikaren munduko handi batzuk, ala nola [[IBM]], [[Hewlett-Packard]] (''HP''), [[NEC]] edo [[Intel]] jada hainbat miloi dolar inbertitzen ari dituzte gai honetan. Lehen Munduko gobernuek ere hartu dute serioski, estatu batuarren liderazgo argiarekin, milaka miloi euro inbertitzen dituena bere ''National Nanotechnology Initiative''-ari<ref>[http://noticias-nanotecnologia.euroresidentes.com/2006/08/presupuesto-de-la-national.html 2007rako pretsupuestoa]</ref>.
44 ⟶ 42 lerroa:
== Muntatze interdiziplinatarioa ==
 
Nanoteknologiaren funtsezko karakteristika [[Natura zientziak|Natura zientzietako]] hainbat arloko muntatze interdiziplinatarioa osatzen duela da, oso espezialitatuta daudenak. Horregatik, fisikariak papere garrantzitsu bat osatzen dute ez bakarrik mikroskopioaren eraiketarekin, fenomeno hauek inbestikatzeko erabilia dena, baizik eta [[Mekanika kuantiko]]ko legeak inbestigatzeko eta prozesatzeko ere. Nahi diren materialen eriketaeraiketa eta atomo batzuen konfigurazioak eskuratzeko egiten dute garrantzitsu ere [[kimika]]. Medikuntzan, nanopartikulei egindako garapen espezifikoak laguntzen du gaixotasunen aurkako tratamentueitratamenduei.
 
Nahasten diren zientzietako posiblea den zerrenda:
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Nanoteknologia"(e)tik eskuratuta