Wikipedia

Donut: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
No edit summary
2. lerroa:
[[Fitxategi:Doughnuts.jpg|thumb|Donuten fabrikazio prozesua]]
[[Fitxategi:Doughnut.jpg|thumb|Bi donut]]
'''Donut'''<ref>[http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=donut Zehazki hiztegia: Donut]</ref> bat ([[ingeles]]ezko ''doughnut''-etik datorrena), '''erroskilla''' edo '''berlina''' ere deitua, ogi gozoko errosko bat da, tradizionalki txerri koipetan frijitua izaten dena.
'''Donut'''<ref>{{cita libro| título=[http://es.thefreedictionary.com/d%C3%B3nut Diccionario Manual de la Lengua Española] | editorial=[[Vox]] | año=[[2007]] | editorial=[[Editorial Larousse|Larousse Editorial, S.L]] | id=ISBN 978-84-8332-105-8}}</ref><ref>{{cita libro | título=[http://www.wordreference.com/definicion/d%F3nut WordReference.com, Diccionario de la lengua española] | año=[[2005]] | editorial=[[Espasa-Calpe|Espasa-Calpe S.A]] | ubicación=[[Madrid]] | id=ISBN 978-84-239-9259-1}}</ref> bat (ingleseko''doughnut''-etik datorrena), '''dona''',<ref>{{cita libro | título=[http://www.wordreference.com/definicion/dona WordReference.com, Diccionario de la lengua española] | año=[[2005]] | editorial=[[Espasa-Calpe|Espasa-Calpe S.A]] | ubicación=[[Madrid]] | id=ISBN 978-84-239-9259-1}}</ref> '''erroskila''' edo '''berlina''' ere deitua, ogi gozoko errosko bat da, tradizionalki txerri koipetan frijitua izaten dena.
 
== Historia ==
Donutaren jatorriaren inguruan eztabaidak daude; hainbat historialariren arabera donutaren aurrendaria [[Europa|Europako]] iparraldeko jendeak asmatu zuen [[Erdi Aroa|Erdi Aroan]], baina ''doughnut'' terminioarekinterminoarekin gehien lotzen den bertsioak dio 1847an sortu zela Hanson Gregory izeneko marinel batek piperrontzi baten taparekin opil bat zulatu zuenean frijitzerakoan erdiguneko orea ondo ez egitearen arazoa konpontzearren <ref> "'''Old Salt' Doughnut hole inventor tells just how discovery was made and stomachs of earth saved." Special to'' The Washington Post.; The Washington Post ''(1877–1954), Washington, D.C.; Mar 26, 1916; pg. ES9''</ref>.
Orokorrean donuta ''[[oliebollen]]'' izeneko eguberrietako gozo holandarretik datorrela uste da, XVI. mendean holandarrek New Amsterdanera (gerora [[New York]] izango zena) ekarriko zutena eta ondorengo mendeetan garatuz gaur egun ezagutzen den donut bilakatuko zena.
 
 
== Deskribapena==
Donut mota asko daude; batzuk kolore ezberdinetan glasatuta eta tarteka gainean konfiteak dituztela, beste batzuk mermelada[[marmelada]] edo arrautza-esnez beteta izaten dira. Hiru donut mota daude orokorrean: pastel gisakoak, legami edo altxagarriarekin fermentatutakoakhartzituak eta azkenik tradizionalak. Donut batek gutxi gora-behera 300 [[kaloria|kaloriako]] batazbestekoabataz bestekoa izan ohi du, eta 25g koipe.
 
Donutak bai arrautza gorringoarekin bai pastelerako orea bereziarekin egin daitezke. Arrautza gorringoarekin egiten direnak, %25 koipe izaten dute, eta pastel orearekin egiten direnak berriz %20. Pastel gisakoak direnak 90 segundutansegundotan egiten dira 190-198° inguruko tenperaturan, eta gorringozko orea dutenak ordea denbora gehixeago behar izaten dute, 150 segundusegundo 182-190° inguruan. Pastel gisakoak direnak normalean 24 eta 28g artean pisatzen dute; gorringoa dutenkdutenak handiagoak izan ohi dira eta 38gko batezbestekobataz besteko pisua dute.
 
Eraztun formako donutak ore zati luze eta mehe baten muturrak batuz edo ertzetako eta erdiguneko masa aldi berean mozten duen moldeak erabiliz egiten dira, erdiguneko masa kenduaz. Disko formako donutak molde toroidal batean ezarri egiten dira, erdiguneko zuloa azal dadin.
 
Hainbat kasutan koipe hidrogenatuak izaten dituzte, eta ondorioz gozo honen kontsumuakontsumoa dieta orekatu eta bizitza aktibo batekin batekin lagunduta joan beharko litzateke, eguneko 2000 kaloriako ahorakina mantendu ahal izateko.
 
Opil gozo hauek [[Estatu Batu|Estatu Batuetako]] gosarietako jaki ezagunenetarikoak dira. Gainera, zineak herrialde honetako poliziek gehien kontsumitzen duten gozo bezala azaltzen du donuta. Mendebaldeko kulturako beste herrialde askotan ezagunak badira ere, [[Estatu Batu|Estatu Batuetan]] edozein lekutan aurki ditzakegu, bilera aretoetatik hasita nekazariaren sukalderaino. Gozogintzako produktu honen inguruan frankizien industria handia sortu da, zeinen artean hedatuenak ''[[Dunkin' Donuts]]'', ''Baskin Robbins'', ''Krispy Kreme'' eta ''Winchell's Donuts'' diren.
 
 
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda}}
{{listaref}}
 
=== Bibliografia ===
* Smith, Andrew F., ''Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America''; Oxford University Press: New York 2004 (p. 408)
* [[Alan Davidson (escritor culinario)|Davidson, Alan]], ''[[Oxford Companion to Food]]'',; Oxford University Press:Oxford, 1999 (p. 254-5)
 
== Kanpo loturak ==
{{commons|Doughnut}}
 
{{ORDENARDEFAULTSORT:Donut}}
 
[[Kategoria:Gozogintza]]
[[Categoría:Dulces]]
[[Kategoria:Ameriketako Estatu Batuetako gastronomia]]
[[Categoría:Alimentos de desayuno]]
[[Kategoria:Anglizismoak]]
[[Categoría:Inventos de Estados Unidos]]
[[Categoría:Postres y dulces de Estados Unidos]]
 
[[ar:دونات]]
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Donut"(e)tik eskuratuta