Lapurdiko bizkonderria: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
2. lerroa:
 
== Hedapena ==
Lapurdi bakarrik hartzen zuen hasieran, eta [[Nafarroa Beherea]] ere bai, gero<ref name= "gazteluzahar">{{Erreferentzia|url=http://www.hiru.com/historia/gazteluak/gaztelu-guztiak/-/journal_content/56/10137/GAZTELU-ZAHAR|egilea= www.hiru.com| izenburua= Gaztelu zahar}}</ref>. Litekeena da [[Bidasoa]] ibaitik [[Urumea]] ibairaino ipar-ekialdeko [[Gipuzkoa]] ere bizkondeen agindupean izatea ere. Ekialdean [[Zuberoako bizkonderria]]rekin zuen muga.
 
Izan ere, [[1177]]an [[Rikardo I.a Ingalaterrakoa|Rikardo Lehoi Bihotzak]] bizkondearen altxamendua zehatu zuenean, [[Garazi]]raino heldu zen, eta [[Harrieta gaztelua]] suntsitu zuen [[Donazaharre]]n<ref name= "Rogerio"/>.
 
== Historia ==
11. lerroa:
[[Gartzia Antso]] oinordekorik gabe hil zenean, [[Gilen X.a Akitaniakoa]] eta [[Alfontso I.a Nafarroakoa]]k bizkonde berria ezartzeko borrokatu zuten. [[1130]]eko [[urri]]an iruindarrak [[Baionako setioa|Baiona setiatu zuen]] eta [[Bertrand Lapurdikoa|Bertrand]] Lapurdiko kondeak ez zizkion ateak zabaldu<ref name="Lema Pueyo, 351">{{Erreferentzia|izena1=José Ángel|abizena1=Lema Pueyo|izenburua=El itinerario de Alfonso I ‘El batallador’ (1104–1134)|aldizkaria=Historia, instituciones, documentos|liburukia=24|urtea=[[1997]]|orrialdea=351}}</ref>. Ordurako Lapurdi jadanik [[Bordele]] eta [[Iruñea]] arteko orbita artean zegoen.
 
[[1177]]an, [[Henrike Gaztea]] eta dukearen arteko liskarrak aprobetxatuz, [[Akitaniako dukerria]]ren hego-mendebaldeko jauntxoak, [[Akize]] eta Lapurdiko bizkondeak barne, matxinatu egin ziren, baina orduan dukea zen [[Rikardo I.a Ingalaterrakoa|Rikardo Lehoi Bihotzak]] berehala menderatu zuen altxamendua<ref name= "Rogerio">{{Esaera2|''Ricardus Comes Pictaviae fuit in Aquitania apud civitatem Burdegalensem, qui statim post Natale domini obsedit Akensem civitatem, quam Petrus vicecomes Aquensis el come Bigorniae contra euro munierant, et infra decem dies cepit. Deinde obsedit Bajoniam civitatem, quam Ernaldus Bertrandus Vicecomes Bajoniae contra eum munierat, et infra decem dies cepit, el inda promovens exercitum suum usque ad portus Syzarae, quae nunc Porta Hispaniae dicitur, obsedit Castellum Sancti Petri, et cepit, et demolitus est illud, et compulit per vim Basclos et Navarrenses jurare, quod pacem ab illa hora peregrinis et inter se servarent in perpetuum, et destruxit omnes malas consuetudines, quae inductae erant apud Sorges el apud Espurim''|Rogerio Hoveden kronika}}</ref>.
 
[[1193]]an, [[Gilen Raimundo Zalduakoa]] bizkondea hil zenean, [[Rikardo I.a Ingalaterrakoa|Rikardo duke-erregearen]] administrazio zuzenpean gelditu zen Lapurdi, [[baile]] baten bitartez<ref name = "Aunamendi"/><ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskara.euskadi.net/r59-luredir/eu/contenidos/articulo/c0503/eu_d0503002/0503002.html|izenburua=Lapurdi, Zuberoa eta Nafarroa Beherearen eraketa|egilea=[[Eusko Jaurlaritza]]}}</ref>.