Iruñeko Erresuma: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
66. lerroa:
[[1076]]ko [[ekainaren 4]]an, [[Funes]]eko Peñalen auzoan ehizaldian zegoela, bere anaien azpijokoen ondorioz Erramun anaiak amildegitik bota zuen erregea. Bere hilketaren ondorioz, [[Alfontso VI.a Gaztelakoa]]k [[Errioxa]] okupatu zuen eta [[Antso V.a Nafarroakoa|Antso Ramirez]] [[Aragoiko erregeen zerrenda|Aragoiko kondea]] Iruñea eta Naiarako errege (1076-1094) bihurtu zen<ref>Ana Isabel Lapeña Paúl, ''"Sancho Ramírez, rey de Aragón (¿1064?–1094) y rey de Navarra (1076–1094)"'', [[Xixon]]: Trea, [[2004]]. ISBN 84-9704-123-2</ref>. Horrela [[XII. mende]]ko antolaketa politikoa eta hiru belaunaldiz Iruñeko Erresuma [[Aragoiko Erresuma]]rekin bat egin zuen.
Hurrengoa [[Petri I.a Nafarroakoa]] (1094 - 1104) izan zen. [[Aragoi]] aldean bere lurraldeak zabaldu zituen [[Huesca]], [[Barbastro]] eta [[Sariñena]] konkistatuz<ref name=
[[Aragoiko Erresuma|Aragoiekin]] batera zuen azken erregea [[Alfontso I.a Nafarroakoa|Alfontso «Batailatzailea»]] (1104 – 1134). Hau borrokalari sutsua omen zen bere lurraldeak bikoiztu egin zituelako, batez ere [[1118]]an [[Zaragoza]] konkistatu zuelako<ref>Lakarra de Miguel, José María, ''"Alfonso el Batallador"'', [[Zaragoza]], Guara, [[1978]]. ISBN 84-85303-05-9.</ref>. Bere kanpainetan [[Kordoba]], [[Granada]] edo [[Valentzia]]ko ateak jo zituen<ref name=
Honek ez zen [[Aulki Santu]]aren gustukoa eta erregea deitzeko ''Dux Pampilonensium'' edo ''Dux Navarrorum'' esamoldeak erabili zituen. Gainera [[Alfontso VII.a Gaztelakoa]] enperadoreak [[basailu]]tzat hartu zituen bai Gartzia bai [[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso «Jakituna»]] (1150 - 1194) bere semea<ref>Grassotti, H. ([[1964]]) ''"Homenaje de García Ramírez a Alfonso VII."'' Vianako Printze Erakundea. 94–95. orr.</ref>. [[1157]]an enperadorea hil eta Antsok bere menpekotza berritu zuen [[Antso III.a Gaztelakoa]]rekin urte hartako [[azaroaren 11]]n. Baina, Antso III.a ez zuen luzaroan iraun [[1158]]an hil baitzen, tronua hiru urteko [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.aren]] eskuetan utzita. Errege umearen tutoretza lortzeko borrokak [[Gaztelako Erresuma]] ezegonkortu eta ahuldu zuen eta [[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso «Jakitunak»]] menpekotzatik ateratzea lortu zuen<ref>Angel J. Martín Duque ''"Sancho VI el Sabio y el Fuero de Vitoria"'', (Vianako Printze erakundea, 63. urtea, 227. zbk, [[2002]])</ref>. Gaztelaren aurkako kanpaina hasi baino lehen, aldaketa nabarmena izan zen: Antsok ''Pampilonensium Rex'' titulua erabiltzeari utzi eta ''Rex Navarre'' titulua aldarrikatu zuen. Horrela [[Nafarroako Erresuma]] sortu zen.
| |||