Fernando I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{Agintari infotaula
[[Fitxategi:Hans Bocksberger der Aeltere 001.jpg|thumb|250px|alt=|Fernando I.a Habsburgokoa]]
| trataera =
'''Fernando I.a Habsburgokoa''' ([[Alcalá de Henares]], Espainia, [[1503]]ko [[martxoaren 10]] - [[Viena]], [[1564]]ko [[uztailaren 27]]a) Bohemia eta Hungariako erregea (1526-), Erromatarren erregea (1531), Austriako artxidukea eta, bere anaia [[Karlos Habsburgokoa|Karlos V.ak]] koroa utzi ondoren, [[Germaniako Erromatar Inperio Santua|Germaniako Erromatar Inperio Santuko]] enperadorea (1556) izan zen.
| izena = Fernando I.a Habsburgokoa
| irudia = Hans Bocksberger der Aeltere 001.jpg
| tamaina =
| irudioina =
| armarria =
| kargua = [[Germaniako Erromatar Inperio Santua|Germaniako Erromatar Inperio Santuko]] enperadorea
| hasiera = [[1558]]ko [[martxoaren 12]]a
| bukaera = [[1564]]ko [[uztailaren 25]]a
| aurrekoa = [[Karlos Habsburgokoa|Karlos V.a]]
| ondorengoa = [[Maximiliano II.a Habsburgokoa|Maximiliano II.a]]
| kargua2 = [[Hungariako Erresuma|Hungariako]] erregea
| hasiera2 = [[1526]]ko [[abenduaren 16]]a
| bukaera2 = [[1564]]ko [[uztailaren 25]]a
| aurrekoa2 = [[Luis II.a Hungariakoa|Luis II.a]]
| ondorengoa2 = [[Maximiliano II.a Habsburgokoa|Maximiliano II.a]]
| kargua3 = [[Bohemiako Erresuma|Bohemiako]] erregea
| hasiera3 = [[1526]]ko [[urriaren 24]]a
| bukaera3 = [[1564]]ko [[uztailaren 25]]a
| aurrekoa3 = [[Luis II.a Hungariakoa|Luis II.a]]
| ondorengoa3 = [[Maximiliano II.a Habsburgokoa|Maximiliano II.a]]
| kargua4 = [[Austriako artxidukerria|Austriako]] artxidukea
| hasiera4 = [[1521]]
| bukaera4 = [[1564]]ko [[uztailaren 25]]a
| aurrekoa4 = [[Karlos Habsburgokoa|Karlos V.a]]
| ondorengoa4 = [[Maximiliano II.a Habsburgokoa|Maximiliano II.a]]
| kargua5 = Alemaniako erregea
| hasiera5 = [[1531]]ko [[urtarrilaren 5]]a
| bukaera5 = [[1564]]ko [[uztailaren 25]]a
| aurrekoa5 = [[Karlos Habsburgokoa|Karlos V.a]]
| ondorengoa5 = [[Maximiliano II.a Habsburgokoa|Maximiliano II.a]]
| jaiodata = [[1503]]ko [[martxoaren 10]]a
| jaiolekua = [[Alcalá de Henares]], [[Gaztelako Koroa]]
| hildata = [[1564]]ko [[uztailaren 25]]a
| hillekua = [[Viena]] (61 urte)
| ezkontidea = [[Ana Jagellon Hungariakoa]]
| senideak = Aita: [[Filipe I.a Gaztelakoa]]<br />Ama: [[Joana Gaztelakoa]]
| erlijioa = [[Katoliko]]a
| sinadura =
| web =
| oharrak = <center>[[Fitxategi:Armoiries empereur Ferdinand Ier.svg|120 px]]
}}
'''Fernando I.a Habsburgokoa''' ([[Alcalá de Henares]], Espainia[[Gaztelako Koroa]], [[1503]]ko [[martxoaren 10]]a - [[Viena]], [[1564]]ko [[uztailaren 2725]]a<ref name=brita>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/204416/Ferdinand-I Ferdinand I] Encyclopædia Britannica</ref>) Bohemia[[Austriako artxidukerria|Austriako]] artxidukea (1521-1564), [[Bohemiako Erresuma|Bohemiako]] eta [[Hungariako Erresuma|Hungariako]] erregea (1526-1564), ErromatarrenAlemaniako erregea (1531-1564), Austriako artxidukea eta, bere anaia [[Karlos Habsburgokoa|Karlos V.ak]] koroa utzi ondoren, [[Germaniako Erromatar Inperio Santua|Germaniako Erromatar Inperio Santuko]] enperadorea (15561558-1564) izan zen<ref name=brita></ref>.
 
Espainian hezi zen. Karlos V.ak [[habsburgo]]tarren bost estatuen jabetza aitortu zion ([[Wormseko Hitzarmena]]) eta Hego Alemania, [[Tirol]] eta Goi-Altsaziako[[Alsazia]]ko gobernadore izan zen. Hungariako AnarekinAna Jagellonekin ezkondu zen 1521. urtean, eta Bohemia eta Hungariako errege hautatu zuten [[Luis II.a Hungariakoa|Luis II.a]] hil ondoren (1526), [[Joan SzápolyairenSzápolyai]]ren ordez. Berehala aurre egin behar izan zion [[Otomandar Inperioa|turkiarren]] erasoari (1529an setiatu zuten Viena). [[Budako gudua]] galdu (1541) eta zortzi urteko su-etena izenpetu zuen (1562);. turkiarreiTurkiarrei zerga ordaindu eta Szápolyai Transilvanian[[Transilvania]]n onartu behar izan zuen. Humanismoak[[Humanismoa]]k bultzaturik irekia zen protestanteekin[[protestante]]ekin. Horretarako, Suitzako[[Suitza]]ko bost kantoiekin Batasun kristaua osatu (1529) eta txekiarren matxinada zapaldu bazuen ere (1547), [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza]] eraberritzen eta protestanteak eta katolikoak[[katoliko]]ak elkarri hurbilarazten saiatu zen:. [[Ratisbonako Batzarra|Ratisbonako Batzarrean]] (1524) parte hartu ondoren, [[Trentoko KontzilioanKontzilioa]]n bere ideia eraberritzaileak ezartzen saiatu zen. [[Augsburgoko HitzarmeneanBakea]]n parte hartu zuen (1555) eta protestanteen aldeko begiramena eskaini zuen.
 
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/27}}
{{erreferentzia_zerrenda}}
 
{{Commonskat|Ferdinand I, Holy Roman Emperor}}
 
[[Kategoria:1503ko jaiotzak]]