Errege-erregina Katolikoak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.1) (robota Aldatua: en:Ferdinand and Isabella
Orrialdetik eduki guztia ezabatzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:IsabellaofCastile05.jpg|thumb|250px|Errege-erregina Katolikoen irudia]]
'''Errege-erregina Katolikoak''' [[Isabel I.a Gaztelakoa]] eta [[Fernando II.a Aragoikoa]] ziren. Bien arteko ezkontzarekin ([[1469]]an) [[Iberiar Penintsula]]ko bi erresuma handienak elkartu ziren.
 
Euren erregetzan [[Nafarroako Erresuma]], [[Kanariak]] eta [[Granadako Erresuma]] konkistatu zituzten. [[1492]]an eurek ordaindutako espedizio batek [[Amerikaren Aurkikuntza|Amerika "aurkitu"]] zuen, [[kolonialismo|kolonizazio]] prozesua hasiz eta modu honetan [[Espainia]]ren boterea handituz.
 
== Erregina ==
{{Sakontzeko|Isabel I.a Gaztelakoa}}
 
Isabel I.a Gaztelakoa, baita ere ''Isabel Katolikoa'' deitua, ([[1451]]-[[1504]]) [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] erregina izan zen [[1474]]tik 1504ra. [[Joan II.a Gaztelakoa]]en eta [[Isabel Portugalgoa]]ren alaba zen. Bere anaia Alfontso hil zenean, Isabel Gaztelakoa koroaren jaraunsle izendatu zuten, Guisandako itunaren bidez ([[1468]]). Erreginaren anaiorde [[Henrike IV.a Gaztelakoa]]k, beronen alaba [[Joana Beltraneja]]ren eskubidea baztertuz onartu zuen delako itun hori. Baina, Joana Beltranejak Gaztelako koroa eskuratu nahi zuenez, Portugalen laguntzarekin Gerra Zibilari hasiera eman zion. Isabelen aldekoek garaitu ondoren ([[1476]]) Portugalekin bakea sinatu zen [[Alcobendas]]en (Madril) [[1479]]ean.
 
== Erregea ==
{{Sakontzeko|Fernando II.a Aragoikoa}}
 
Fernando II.a Aragoikoa, baita ere ''Fernando Katolikoa'' deitua, ([[1452]]-[[1516]]), [[Napoli]] ([[1504]]-[[1516]]), [[Valentzia]], [[Sardinia]] eta [[Nafarroako Erresuma|Nafarroakoa]] ([[1512]]-[[1516]]) eta [[Bartzelona]]ko Kondea izan zen. [[Joanes II.a Aragoikoa|Joan II.a]] eta bere bigarren emazte [[Joana Enrikez]]en semea. Aragoiko errege 1479 eta 1516 urteen bitartean. Gaztelako errege-ezkontide 1474 eta 1504 bitartean eta Gaztelako Koroako erregeorde 1507 eta 1516, bere alaba [[Joana Gaztelakoa|Joana Eroaren]] gaixotasuna zela eta, [[Filipe Ederra]]ren heriotza eta gero. Siziliako (1468-1516) eta Napoliko (1504-1516) errege. Fernandok beaumondarren babesa lortu zuen Nafarroa konkistatzeko 1512an. 1515 Nafarroako Gorteek Antzinako Erresuma Gaztelako Korora bat zedin adostea lortu zuen, eta erresuma legez Gaztelako zati bihurtu zen ("de facto" hiru urte lehenago konkistatua izan zen arren.
[[Fitxategi:Coat_of_Arms_of_Queen_Isabella_of_Castile_%281492-1504%29.svg|thumb|250px|Errege-erregina Katolikoen armarria [[1492]]tik aurrera:<br />Gaztela eta Leon, Aragoi eta Sizilia eta Granada erresumetako armarriek osatua]]
 
== Nafarroako Konkista ==
 
[[1512]]an [[Fernando Katolikoa]]ren tropek [[Nafarroako Erresuma]] eraso, konkistatu eta Gaztelara batu zuen. Hala ere, [[Nafarroa Garaia]]k ez zuen erresuma titulua galdu 1839ra arte. Urte hartan [[probintzia]] soil bilakatu zen.
 
[[Nafarroa Beherea]]k erresuma independente gisa iraun zuen, [[1589]] urtera arte. Urte hartan, [[Henrike III.a Nafarroakoa|Henrike III.a]] Nafarroako Erregea ezkontza bitartez [[Frantzia]]ko errege bihurtu zen. Ordutik aurrera Frantziako erregeek "Frantziako eta Nafarroako errege" titulua eraman zuten. Izendaera honek [[Frantziako Iraultza]] arte iraun zuen.
 
== Erlijioa ==
Espainia, izatez, [[Eliza Katolikoa|Elizaren]] egoitza nagusia zen [[Italia]] baino katolikoagoa zela aldarrikatu zuten errege-erreginek. Granadako Erresuma konkistatu eta hurrengo egunean, Alhambran dekretu bat aldarrikatu zuten, kristau katoliko bihurtu ez ziren [[judu]]ak erbesteratzeko.
 
== Ikus, gainera ==
* [[Isabeldar gotiko]]a
 
{{commonskat|Catholic Monarchs}}
 
[[Kategoria:Espainiako historia]]
 
[[ar:الملكان الكاثوليكيان]]
[[arz:الملوك الكاتوليك]]
[[ast:Reis Católicos]]
[[be-x-old:Каталіцкія манархі]]
[[bs:Katolički kraljevi]]
[[ca:Reis Catòlics]]
[[cs:Katolická Veličenstva]]
[[da:Katolske monarker]]
[[de:Katholische Könige]]
[[el:Καθολικοί Μονάρχες]]
[[en:Ferdinand and Isabella]]
[[eo:Katolikaj Gereĝoj]]
[[es:Reyes Católicos]]
[[fa:فرمانروایان کاتولیک]]
[[fi:Katolinen majesteetti]]
[[fr:Rois catholiques]]
[[ga:Na Monarcaí Caitliceacha]]
[[gl:Reis Católicos]]
[[he:המלכים הקתוליים]]
[[hr:Katolički kraljevi]]
[[id:Monark Katolik]]
[[is:Ferdinand og Ísabella]]
[[it:Re cattolici]]
[[ja:カトリック両王]]
[[ko:가톨릭 군주]]
[[la:Reges Catholici Hispaniae]]
[[lad:Reyes Katolikos]]
[[mk:Католички кралеви]]
[[nl:Katholieke koningspaar]]
[[oc:Reis Catolics]]
[[pl:Królowie Katoliccy]]
[[pt:Reis Católicos]]
[[ru:Католические короли]]
[[sh:Katolički kraljevi]]
[[sk:Katolícke Veličenstvá]]
[[sr:Католички краљеви]]
[[sv:Reyes Católicos]]
[[tr:Katolik Krallar]]
[[uk:Католицькі королі]]