|
'''Albert Camus''' (Mondovi, [[Aljeria]], [[1913]]ko [[azaroaren 7]]a - Villeblevin, [[Bourgogne]], [[Frantzia]], [[1960]]ko [[urtarrilaren 4]]a) idazle eta filosofo [[frantzia]]rra izan zen. [[Frantses]]ezko egilerik handienetarikoa da, [[absurdo]]a landu zuena: "Absurdoa oinarrizko kontzeptua eta lehenengo egia da". [[1957]]an jaso zuen [[Literaturako Nobel Saria]]. [[Antzerki]]a, saioak, [[eleberri]]ak eta [[ipuin]]ak idatzi zituen. Politika arloan, [[1934]]an Frantziako Alderdi [[Komunista]]n sartu zen.
[[Bigarren Mundu Gerra]]n [[frantziarfrantziako erresistentzia]]n ibili zen. [[Espainiako Gerra Zibil]]ean [[Franco]]ren aurka kokatu zen. [[SESB]]-en erregimen totalitarioaren kontra ere azaldu zen. [[1960]]an hil zen auto istripuan. ''L'Étranger'' ([[1967]]an eta [[2001]]an) eta ''La Peste'' ([[1991]]an) liburu ezagunak zinemara eraman dituzte.
== Biografia ==
Laborari familia batean sortu zen. [[Filosofia]] ikasten hasi zen, baina tuberkulosiak[[tuberkulosi]]ak jota ikasketak utzi behar izan zituen. Literaturan eta kazetaritzan hasi ondoren ''L´Envers et l´Endroit,'' (''Aurkia eta ifrentzua,'' 1937), ''Noces ''(''Ezteiak, ''1938) Frantziara[[Frantzia]]ra jo zuen. [[Frantziako Erresistentzia|Nazien aurkako erresistentzian]], ''Combat'' egunkariko zuzendari izan zen (1944-1946). J. P. Sartreren[[Sartre]]ren aurka agertu zen 1952an, komunistengandik hurbilegi zegoelakoan, eta humanismo konprometitu baten aldeko bideak proposatu zituen, absurdua gaindituz, ''L´Étranger'' eleberrian (1942; ''Arrotza,'' J. M. Agirrek euskarara itzulia) eta ''Le Mythe de Sisyphe'' filosofia saioan (''Sisiforen mitoa, ''1942) aurreratu zuen bezala. Camusen unibertsoa gizonaren, absurduaren eta borrokaren beharraren inguruan mugitu zen; hasieran gizabanakoaren konpromisoaren alde agertu bazen ere (''Caligule'' eta ''Le Malentendu ''antzezlanak, 1944), geroko obretangizarteeakobretan gizarteak gaizkiaren aurka aritzeko behar duen morala proposatu zuen ''La Peste'' eleberria (''Izurria,'' 1947); ''L´Etat de siège'' antzezlana (''Setioa, ''1948). Abstentzionismoaren etsai izan zen eta, era berean, helburuak bitartekoak justifikatzen dituelako teoriaren kontrakoa ''Les Justes (Zintzoak)'' antzezlana, 1949; ''L´Homme revolté (Gizon matxinatua) ''historiari buruzko saioa, 1951. Bestalde giza jokabideak kezkatzen zuen ''La Chute ''(''Erorketa, ''1956). Hala, Camusek zoriona baino lurreko arazoen aurreko kontzientzia sustatzen duen humanismoa aldarrikatu zuen, metafisika eta politikako ametseetatik urrun: ''L´Exil et le Royaume'' (''Erbestea eta Erresuma,'' 1958) kontakizun bilduma. ''' v ''' Idazle zuhurra eta zorrotza izan zen Camus; idazkera neutroa bilatzen saiatu zen, gehiegikeriarik gabeko estilo baten bidez. Bere pentsaeraren oinarriak azaltzen zituzten artikulu asko idatzi zituen (''Actuelles,'' artikulu bilduma, 1939-1958; ''Carnets,'' hilondoko bilduma, 1962). 1960. urtean hil zen auto istripu batean.
== Kanpo loturak ==
{{wikiesanak}}
* {{fr}} [http://webcamus.free.fr/ Webgune monografikoa] {{fr}}
* {{eu}} [http://ekarriak.armiarma.com/?i=282 Albert Camus] Armiarma.com
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}
{{DEFAULTSORT:Camus, Albert}}
[[Kategoria:Frantsesezko idazleak|Camus]]
[[Kategoria:FrantziakoFrantsesezko idazleak|Camus]]
[[Kategoria:Frantziako antzerkigileak|Camusidazleak]]
[[Kategoria:Frantziako filosofoak|Camusantzerkigileak]]
[[Kategoria:LiteraturakoFrantziako Nobel Saridunak|Camusfilosofoak]]
[[Kategoria:1913koLiteraturako jaiotzak|CamusNobel Saridunak]]
[[Kategoria:1960koFrantziako heriotzak|CamusErresistentzia]]
[[Kategoria:1913ko jaiotzak]]
[[Kategoria:1960ko heriotzak]]
[[af:Albert Camus]]
| 