Tot: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-batetan +batean)
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Thoth.svg|thumb|150px|Dyehuty (Thot)Tot.]]
[[Fitxategi:Thoth as baboo E17496.jpg|thumb|150px|DyehutyTot, babuino bezalababuinotzat irudikatua. ([[Louvre museoa]]).]]
[[Fitxategi:Thoth.jpg|thumb|150px|DyehutyrenToten baxuerliebea, [[Ramesseum]]ean.]]
'''Dyehuty''' (egiptoeraz), '''Tot''', '''Thot''' edo '''Toth''' ([[greziera]]z), [[egiptoar mitologia]]n, jakinduriaren, idazketaren eta musikaren jainkoa eta [[Ilargi]]aren ikurra da.
 
'''Tot''' —[[antzinako greziera]]ko Θωθ (Thoth) izenetik hartua; [[egiptoeraz]] ḏḥwty, beharbada ḏiḥautī ahoskatua— [[Antzinako Egipto]]ko [[jainko]]a da, [[egiptoar mitologia]]n jakinduriaren, idazketaren eta musikaren [[Ilargi]]aren ikur dena. Hermopoli hirian gurtu zuten batez ere. Ilargiaren zikloko jainkoa zen eta denboraren neurketaz arduratzen zen, ilargiaren bidez neurtzen baitzuten egiptoarrek denbora. Honenbestez, jakituriaren iturri nagusitzat zuten egiptoarrek eta hizkuntzen eta idazketen asmatzaile zen. Eskriben jainkoa zen, jainko guztien aholkularia, eta hiztun dotoreetan dotoreena. [[Hermes]]en baliokidetzat hartu zuten greziarrek.{{lur erref}}
* Izen egipziarra: '''Dyehuty'''. Izen greziarra: '''Tot'''. Jainko/sa greziarra: [[Hermes]].
 
== Ikonografia ==
[[Ibis]] burudunburua gizonaduen gizontzat irudikatzen zen, luma bat eta eskriba zerutiarraren taulatxoa dituela, gizakien pentsamenduak, ekintzak eta hitzak idazteko, ondoren bere balantzan pisatzeko. [[Babuino]] bezalatzat ere irudikatua izan zen.
 
== Mitologia ==
DyehutyTot jakinduriaren jainkotzat hartua da, eta gainontzekogainerako jainkoenganakojainkoen gaineko agintea du. Idazkeraren asmatzailea ere izan zen, eskriben, arteen eta zientzien patroia. Idazkeraren jainko bezala, hitz guztien asmatzailea zen, hizkuntza ahoskatuarena.
 
Ilargi jainko bat zen, denboraren neurtzailea, eta lehenengo [[egutegi]]a ezarri zuena. Horregatik, lehen hilabeteak, bere izena zeraman. ''Heru Renpet'' izeneko bost egunak ([[epagomeno]]ak), sortu zituen, [[Khonsu]]ren argitasunetik kenduz, azken jainko hau Ilargiaren ikur zelarik. Bost egun berri hauek, beste hainbeste seme-alaba izatea ahalbidetu zioten, [[Ra]]k, urtean zehar izatea eragotzi baitzion. Erditu zituen bost jainkoak honako hauek izan ziren: [[Osiris]], [[Horus]], [[Seth]], [[Isis]] eta [[Neftis]].
 
DyehutykTotek, eskriba sakratuaren lana egiten du, gertakizunak, ''Bi Egien gela''n dokumentatzen baititu. Erregistratzailea eta epailea da. Egipziar panteoian, balantza batean pisatzen zituen arimak, honela, [[Osirisen epaiketa]] irudikatuz.
 
Gauza guztien ibilbideak ezagutzen zituen arkitektotzat ere hartzen zen, asmatzaileen eta jakinduriaren jauna. Musikarekin lotua zegoen [[lira (musika)|liraren]] asmatzaile bezala
25 ⟶ 24 lerroa:
 
== Izen teoforoak ==
BereHaren izena, DyehutyTot, [[XVIII. dinastia]]ko hainbat faraoik eraman zuten; ''Dyehuty moseTutmosis'' deituakzeritzen, "Dyehutykhau sortuak"da, beranduago,«Totek [[Tutmosis]] ere deituak, euren izenaren grezierazko formasortuak».
 
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda}}
 
== Kanpo loturak ==
* {{es}} Rosa Thode: [http://www.egiptologia.org/mitologia/panteon/thot.htm Rosa«Panteón Thodeegipcio»], ''Panteoi egipziarraEgiptologia.org'' egiptologia.orgen]
 
[[Kategoria:Egiptoko jainkoak]]