Viriato: berrikuspenen arteko aldeak

[[K. a. III. mendea]]n Erromak Hispaniaren konkista hasi zuen, [[Bigarren Gerra Puniko]]an, Senatuak [[Italia]]n zegoen [[Hanibal]]i honen aliatuek tropa laguntzaileak bidaltzea eragozteko armada bat bidali zuenean. Konkistak 200 urte iraun zuen, eta [[Lusitaniar Gerra]] konkista honetako gerren artean hobekien dokumentaturikoetako bat da.

 

 

Hiru urtetan zehar lusitaniarrek defentsan borrokatu zuten erromatarren eraso batean [[Gaio Vetilio]]k [[K. a. 147]]an [[Turdetania]]n inguratu zituen arte. Setioak iraun zuen denboran Viriato izan zen lusitaniarren lider bezala aukeratua.

Akordioa akordio, erromatarrek Viriato behin betiko gainetik kentzea nahi zuten, eta horretarako, [[K. a. 138]]an [[Audax]], [[Ditalkos]] eta [[Minuros]] [[osuna]]rrak erosi zituzten Viriato hil zezaten. Euren kanpamendura itzultzean, lotan ari zen bitartean hil zuten. Gero erromatar kanpamendura itzuli ziren ordainsaria kobratzera, baina Servilianoren anaia eta kontsul bezala oinordekoa zen [[Kinto Servilio Zepion]]ek honako hitz hauekin ukatu zien dirusaria: "Roma traditoribus non praemiat", hau da, "Erromak ez die traidoreei ordaintzen". Esaldi ospetsu hau beharbada askoz beranduagoko asmakuntza bat izan daitekeen arren, ondo baino hobeto hartzen du bertsio tradizionalaren sentipena, [[Apiano]], [[Eutropio]], [[Orosio]] eta Suidasen bidez ezagutzen duguna, erromatarrek buruzagi bat bere soldadu propien esku hiltzea sekula onartu ez zutela erantzun zutela defendatzen dutenak. Dena dela, litekeena da bertsio hau gertaturiko gertaeren ondorengo garai urrun batean eman izana halako ekintzen arduradunak izatea ematen zien lotsa ezkutatzeko.

 

 

Viriatoren ordezkoa iza zen [[Tautalo]] bakea sinatzera behartu zuten. Azkenik, [[Marko Popilio Laenas]] kontsulak lusitaniarrei, gerra luzearen arrazoia izan ziren lurrak eman zizkien. Alabaina, erabateko baketzea soilik [[Augusto]]ren garaian lortu zen.