Juan Manuel de Rosas: berrikuspenen arteko aldeak

'''Juan Manuel de Rosas''' ([[Buenos Aires]], [[Argentina]], 1793 - [[Southampton]], [[Hampshire]], [[Ingalaterra]], 1877) argentinar [[militar]]ra eta [[diktadura|diktadorea]] izan zen. [[Argentina]] XIX. mendeko bigarren laurdenean murgildurik egon zen [[zentralismo]]aren eta [[federalismo]]aren arteko joera guztien arteko liskar guztietan parte hartu zuen.

 

1828. urtean Dorrego Buenos Airesko gobernutik kendu zutenean, [[Juan Lavalle]] gobernari berriaren aurka agertu zen Rosas, eta bere burua izendatu zuen gobernari (1829). Alderdi federalistaren buruzagiak batasunaren aldeko alderdiak garaitu zituen 1831n. Hiru urtez aginpidean egon ondoren, [[Juan Manuel Balcarce]]ren esku utzi zuen Buenos Airesko gobernua, eta hegoalderantz jo zuen, "Basamortuko lehen konkista" izenaz ezagutzen den [[amerindiar]]ren aurkako guduan borrokatzera (1833).

 

Buenos Airesera itzuli zenean, Balcarceren aurkako konspirazio batean parte hartu zuen, eta probintziako gobernuburu bihurtu zen, berriro ere. Federalista zela esanagatik, guztiz zentralista izan zen Rosasen diktadura: adierazpen-askatasuna kendu zuen, orobat legebiltzarra, eta ezkutuko polizia eratu zuen oposizioa deuseztatzeko. Argentinaren mende jarri nahi izan zituen [[Paraguai]] eta [[Uruguai]], baina, azkenik, [[Justo José Urkiza]] buruzagi zuen argentinar, uruguaiar eta paraguaiar koalizioak Rosasen gudarostea menderatu zuen, 1852. urtean, Caseroseko guduan. Ingalaterrara erbesteratu behar izan zuen.

 

[[Kategoria:Buenosairestarrak]]

[[Kategoria:Argentinako politikariak]]

 

[[en:Juan Manuel de Rosas]]

[[ja:フアン・マヌエル・デ・ロサス]]

[[zh:胡安·曼努埃尔·德·罗萨斯]]