Behistungo inskripzioa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Pertsiera +Persiera & -pertsiera +persiera) |
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-batetan +batean) |
||
14. lerroa:
}}
'''Behistungo inskripzioa''' ([[persiera]]z بیستون) [[idazkera kuneiforme]]arekiko [[Rosetta Harria]] [[Egipto]]ko [[hieroglifo]] idazkerarekiko den gauza bera da, hau da, galdutako idazkera bat deszifratzeko funtsezko agiria, testu berbera beste hizkuntza ezagun
Inskripzioak, testu beraren hiru bertsio ditu, hiru idazkera eta hizkuntza ezberdinetan idatziak: [[antzinako persiera]], [[elamitera]] eta babiloniera. Britainiar armadako ofiziala zen Sir [[Henry Rawlinson]]ek, inskripzioa bi unetan transkribatu zuen, [[1835]] eta [[1843]]an. Rawlinsonek, antzinako persieraz idatzitako testu kuneiformea [[1838]]an itzuli ahal izan zuen, eta elamitar eta babiloniar testuak, Rawlinsonek eta beste batzuek itzuli zituzten [[1843]] ondoren. Babiloniera, [[akadiko]]aren forma berantiar bat zen, biak ala biak, [[semitar hizkuntza]]k dira.
21. lerroa:
== Inskripzioa ==
Inskripzioko testua, [[Pertsia]]ko [[Dario I.a]]ren adierazpen bat da, hiru hizkuntza eta idazkera ezberdinetan idatzia: bi bata bestearen ondoko hizkuntza ([[antzinako persiera]] eta [[elamitera]], eta [[babiloniera]] euren gainetik. Dariok, [[Persiar Inperioa]] [[K. a. 521]]etik [[K. a. 486]] arte gobernatu zuen. [[K. a. 515]]. urteko uneren
Inskripzioak, gutxi gora-behera, 15 metroko garaiera eta 25 metroko zabalera du, eta [[Mesopotamia]] eta [[Media]]ko hiriburu ziren [[Babilonia]] eta [[Ekbatana]] elkartzen zituen antzinako bide baten ondoan dagoen amildegi batetik 100 metro gorago dago. Bertara iristea zaila da, amaitu ondoren, magalak ezabatuak izan baitziren, horrela, inskripzioa, iraunkorrago egiteko.
41. lerroa:
Ondoren etorri ziren beste bi testuak. [[Afganistan]]go bere zerbitzuaren luzapen baten ondoren, Rawlinson berriz buru-belarri sartu zen inskripzioarekin [[1843]]an. Taula handi batzuekin, antzinako persieraz idatzitako testua eta elamiteraz idatzitakoaren arteko hutsa zeharkatu zuen, eta azken honetan idatzitakoa kopiatu zuen. Orduan tokiko mutil ausart bat aurkitu zuen, amildegia, pitzadura batetik, soka eta aparailuekin eskalatu zuena, babilonieraz idatzitako testura iritsi arte, honela, paper matxean moldeak hartzeko moduan. Rawlinson lanean jarri zen eta babilonierazko testu eta hizkuntza itzuli zituen, [[Edward Hincks]], [[William Fox Talbot]] eta [[Julius Oppert]]engandik aparte, hauek ere, deszifraketan lagundu zuten arren. [[Edwin Norris]] eta beste batzuk izan ziren elamiterazko testuarekin gauza bera egin zutenak. [[Mesopotamia]]ko lehen hiru hizkuntzak, eta idazkera kuneiformearen hiru aldaera izanez, deszifraketa hauek, Asiriologia modernitatean jartzeko giltzarrietako bat izan ziren.
Uste denez, Dariok, inskripzioa heltzerik ez zegoen toki
== Kanpo loturak ==
| |||