Eduardo Txillida: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Eduardo Txillida.jpg|thumb|Eduardo Txillida.]]
[[Fitxategi:Peine vientos 2.jpg|thumb|right|320px|''[[Haizearen Orraziaorrazia]]'' ([[Donostia]]), <br />Txillidaren lanik ezagunenaezagunenetakoa.]]
[[Fitxategi:Chillida berlin Bundeskanzleramt.jpg|thumb|right|320px|''Berlin'' (2000) eskultura, [[Berlin]]go Kantzilertza Federalaren bulegoen atarian.]]
'''Eduardo Txillida Juantegi''',<ref>[[Wikipedia:Politikak#Antroponimia_.28pertsonen_izen-deiturak.29|Euskal Wikipedian antroponimiari buruz ditugun irizpide nagusiei]] jarraituz, ''Txillida'' da euskal herritar horren abizenaren idazkera. Horrela ageri da, orobat, [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43-573/eu/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/ONOMASTIKA/IZEN%20ZERRENDAK.pdf EIMAren izen zerrendetan] eta [http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia.asp?sarrera=txillida Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan], besteak beste.</ref> nazioartean '''Chillida''' [[erdal]] grafiaz ezagunagoa,<ref>Ikasmaterialen Aholku Batzordea: [http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1127485583 ''Onomastika''].</ref> ([[Donostia]], [[Gipuzkoa]], [[1924]]ko [[urtarrilaren 10]]a - [[2002]]ko [[abuztuaren 19]]a) [[eskultore]]a izan zen, eta [[euskal herritar]] eskultore famatuena dugu orain ere. Haren lan ezagunenetariko bat Donostian dagoen ''[[Haizearen Orraziaorrazia]]'' da. Txillidaren lanak dira, orobat, [[Gipuzkoa Donostia Kutxa]]ren, [[Euskal Herriko Unibertsitatea]]ren eta [[Udako Euskal Unibertsitatea]]ren logotipoak, besteak beste.
 
[[2000]]. urtean, [[Hernani]]n, [[Chillida-Leku]] museoa eraiki zen. Kanarietako [[Fuerteventura]] uharteko Tindaya mendian proiektaturiko lan eztabaidatsu eta erraldoia egin gabe gelditu zen gipuzkoar artista hiltzean. [[Alzheimer]]rak jota, azken urteak [[Igeldo]]n familiak zuen etxean bizi izan zen.
14. lerroa:
[[Fitxategi:Eskultura_Txillida_elogioagua.PNG|thumb|right|300px|''Elogio del agua'', Eduardo Txillidarena (1987).]]
 
[[Fitxategi:haizeorrazia_hiru.PNG||thumb|right|300px|Eduardo Txillidaren ''Haize[[Haizearen Orraziaorrazia]]'' lanaren hiru ikuspegi (1987), Donostian.]]
 
[[Fitxategi:Txillida_eskulturak_aitaren_etxea_fleming_ruiz_balerdi.PNG||thumb|right|300px|
70. lerroa:
Estelak izan dira Txillidak landu dituen arloetako beste bat. Estela horiek adiskide dituenei eta bestelako pertsonaia ospetsuei eskaini dizkie. 1977an halako lau aurkeztu zituen Parisen, gaurko artearen nazioarteko azokan, altzairuan eginak: Gudari, eta Nerudari, Allenderi eta Millaresi Omenaldiak. Era horretako estelak eskaini dizkie bere adiskide batzuei eta beste zenbaiti, adibidez Estela a Giacometti (1974), Estela a Picasso (1975), Estela a Borromini (1976), Estela a Bergson (1977), Estela a Sabino Arana 1977), Estela a Edgar Allan Poe (1978), Estela a Rafael Ruiz Balerdi (1992), etab.
 
1977an oparitu zion Eduardo Txillidak bere sorlekuari, Donostiari, hiriko sinbolo bilakatu den eskultura ospetsua, ''[[HaizeHaizearen Orraziaorrazia]]'', [[Igeldo]] azpian, badiaren ertzean, haitzetan itsatsia dagoen monumentua. [[Peña Gantxegi]] arkitektoarekin batera proiektatua dago obra osoa, eta hiruzenbakia da egileari joko guztiak egiteko aukera eskaintzen diona: hiru elementu funtsezkoenak hantxe aurkitzen dira, eskulturaren osagai barneko bezala, ura, eguratsa eta lurra, alegia; hiru eskultura dira, bakoitzak hiru beso dituela, eta hiru haitzetan hiru loturaz itsatsiak, espazioa mugatuz eta hertsiz. Donostian beste bi obra ere baditu Txillidak: Santa Maria elizari oparitua bat, eta [[Fleming]] doktoreari eskainia bestea.
 
1980an, [[Gasteizko Foruen Plaza]] egin zuen, berriro ere [[Luis Peña Gantxegi]] arkitektoa lagun zuela. Bi erakusketa handi egin ziren 1980an: New Yorkeko Guggenheim Museoak antolatu zuen lehena, Txillidak 1951 eta 1980 artean egindako ehundik gora eskultura eta grafiko biltzen zituena. Madrilgo El Retiroko Kristalezko Jauregian egin zen bigarrena, eta aurrekoa bezain oparoa ez bazen ere, Txillidaren aro guztietako obrez hornitua zegoen.
124. lerroa:
* Eskulturagintzak dituen arazo ugariei irtenbidea etengabe bilatu nahiak defini dezake neurri batean Eduardo Txillidaren obra: materialak berak sortzen dituenezinak, lehengai den materiala bera, haren astuntasuna edo arintasuna.
 
* Txillidaren ustean "batek izaten duena ez da ia inorena", horregatik, lan publiko asko egiteaz gain, eskultura anitz mundu osoko museoentzat ere egin zituen. Bere eskulturek ingurumenarekin hitz egiten dute, eta horregatik bere herrikideentzat leku enblematikoak bihurtu dira kokatzen direneko espazio publikoak. Horrela gertatzen da ''[[Haizearen Orraziaorrazia]]''rekin [[Donostia]]n. Hiriko bisita derrigorrezkoa bihurtu da. Antzekoa gertatzen da [[Gijon]]en, [[Horizontearen Laudorioa]]rekin, [[Gernika]]ko [[Gure Aitaren Etxea]]rekin, edota [[Bartzelona]]ko [[Askatasun atea]]rekin.
 
== Erreferentziak ==