17:51, 22 iraila 2011ko berrikusketa aldatu Elhuyar Fundazioa (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 21.358 edits Artikulua Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko proiektuaren barruan aldatuko den abisua jartzea ← Aurreko ezberdintasuna		00:48, 27 abendua 2011ko berrikusketa aldatu desegin Elhuyar Fundazioa (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 21.358 edits Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko Lantegiak egindako aldaketa. Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:New Delhi Temple.jpg\|thumb\|300px\|Akshardham tenplua, [[New Delhi]]n.]] ▼ ~~{{ lurlanean }}~~ ▲[[Fitxategi:New Delhi Temple.jpg\|thumb\|Akshardham tenplua, [[New Delhi]]n]] '''Tenplua''' ([[latin]]ez ''templum'') [[erlijio]]-elizkizunetarako edo [[jainko]] bati gurtza egiteko [[eraikin]]a da<ref>[http://www1.euskadi.net/harluxet/ Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa]</ref>. [[Fitxategi:Hephaistos.temple.AC.02.jpg\|thumb\|[[Hefestion\|Hefestoren tenplua]], [[Atenas]]en.]]▼ [[Fitxategi:Angkor wat temple.jpg\|thumb\|[[Angkor Wat]] tenplua [[Kanputxea]]n.]]▼ Egun, hitzak zentzu zabalagoa hartu du eta hainbat eraikinen inportantzia adierazteko erabiltzen da. '''Tenplua''' ([[latin]]ez ''templum'') [[erlijio]]-elizkizunetarako edo [[jainko]] bati gurtza egiteko [[eraikin]] publikoa da<ref>[http://www1.euskadi.net/harluxet/ Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa]</ref>. [[Antzinako Erroma]]n tenplua apaiz edo [[augure]] batek zuzendutako eremu sakratua izan zen<ref>{{erreferentzia \|izenburua= Latin Dictionary and Grammar Aid \|argitaletxea = University of Notre Dame \|urtea = 2009 \|url = http://www.archives.nd.edu/cgi-bin/lookup.pl?stem=Templum&ending=}}</ref>. Bertan jainkoak bizi ziren, bere etxea zen. Ohitura hau [[historiaurre]]tik dator<ref name=Harper>{{erreferentzia \|abizena= Harper \|izena= Douglas \|izenburua= Online Etymological Dictionary \|data = 2001 \|url = http://www.etymonline.com/index.php?search=Temple&searchmode=none }}</ref>. [[Antzinako Egipto]]an, ''pr'' hitza ez zen eraikin bat deitzeko bakarrik erabilia baizik eta leku sakratu bat izendatzeko, jainkoak etxeetan bizi zirela sinesten baitzuten<ref>Monroe, Edgar, [http://touregypt.net/featurestories/temples.htm ''"Temples of Egypt"'']</ref>. Egun hitzak zentzu zabalagoa hartu du eta hainbat eraikinen inportantzia adierazteko erabiltzen da, adibidez, kirol-instalazioak edo jatetxeak.▼ Benetako tenpluak, hobekien gorde diren eraikinak direla eta, kultura bakoitzaren eta bereziki beren arkitekturaren erakusgarritzat hartu dira. == Kaldear-asiriarren tenplua == {{sakontzeko\|Zigurat}} [[Fitxategi:Choghazanbil2.jpg\|right\|240px\|thumb\|''Dur-Untash'' zigurata, Susa, [[Iran]].]] Lehenengo tenplu aipagarriak [[kaldear]]-[[asiria]]rren [[zigurat]]ak dira, dorre formakoak, argizagiei eskainiak eta astronomia behatoki gisa ere erabiltzen zituztenak. == Egiptoarren tenplua == [[Antzinako Egipto]]an, ''tenplu'' hitza ez zen eraikin bat deitzeko bakarrik erabilia baizik eta leku sakratu bat izendatzeko, jainkoak etxeetan bizi zirela sinesten baitzuten<ref>Monroe, Edgar, [http://touregypt.net/featurestories/temples.htm ''"Temples of Egypt"'']</ref>. Egipton K. a. 2000. urte inguruan eraiki zirenak, [[Karnak]]ekoa eta [[Luxor]]rekoa adibidez, oso aberatsak dira, igarobide eta areto ugariz osatuak. == Greziarren tenplua == {{sakontzeko\|Greziar tenplu}} ▲[[Fitxategi:Hephaistos.temple.AC.02.jpg\|thumb\|240px\|[[Hefestion\|Hefestoren tenplua]], [[Atenas]]en.]] [[Antzinako Grezia]]ko tenpluak [[Doriar ordena\|doriar]], [[Joniar ordena\|joniar]] eta [[Korintoar ordena\|korintiar]] ordenatan eraikiak dira; zutabeak eta haien gaineko frontoiak dituzte ezaugarri nagusiak; azpimarratzekoa da, besteak beste, [[Partenon]]a. == Erromatarren tenplua == ▲'''Tenplua''' ([[latin]]ez ''templum'') [[erlijio]]-elizkizunetarako edo [[jainko]] bati gurtza egiteko [[eraikin]] publikoa da<ref>[http://www1.euskadi.net/harluxet/ Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa]</ref>. [[Antzinako Erroma]]n tenplua apaiz edo [[augure]] batek zuzendutako eremu sakratua ~~izan~~ zen<ref>{{erreferentzia \|izenburua= Latin Dictionary and Grammar Aid \|argitaletxea = University of Notre Dame \|urtea = 2009 \|url = http://www.archives.nd.edu/cgi-bin/lookup.pl?stem=Templum&ending=}}</ref>. Bertan jainkoak bizi ziren,; ~~bere~~haien etxea zen. Ohitura ~~hau~~hori [[historiaurre]]tik dator<ref name=Harper>{{erreferentzia \|abizena= Harper \|izena= Douglas \|izenburua= Online Etymological Dictionary \|data = 2001 \|url = http://www.etymonline.com/index.php?search=Temple&searchmode=none }}</ref>. [[Antzinako Egipto]]an, ''pr'' hitza ez zen eraikin bat deitzeko bakarrik erabilia baizik eta leku sakratu bat izendatzeko, jainkoak etxeetan bizi zirela sinesten baitzuten<ref>Monroe, Edgar, [http://touregypt.net/featurestories/temples.htm ''"Temples of Egypt"'']</ref>. Egun hitzak zentzu zabalagoa hartu du eta hainbat eraikinen inportantzia adierazteko erabiltzen da, adibidez, kirol-instalazioak edo jatetxeak. Erromatarren tenpluak greziar ordenetan oinarritu ziren, oro har, baina beren ekarpen nagusiak [[ganga]] eta [[kupula]] izan ziren. Aipatzekoak dira [[Erromako Panteoia]] eta [[Vestaren tenplua]]. == Bizantziarren tenplua == Bizantziarrek erromatarren ezaugarriak eta ekialdekoak nahastu zituzten beren elizetan; arintasuna, apaindura geometriko polikromatuak eta mosaikoak dira haien ezaugarri nagusiak. == Arabiarren tenplua == {{sakontzeko\|Meskita}} Arabiarrek [[meskita]]k eraiki zituzten, barnealdetik arkuteria aberatsez ornituak. == Ekialde Urruneko tenpluak == ▲[[Fitxategi:Angkor wat temple.jpg\|thumb\|240px\|[[Angkor Wat]] tenplua [[Kanputxea]]n.]] Ekialdean hainbat ezaugarritako tenpluak eraiki dira, erlijioen arabera, baina ezagunenak budistenak dira, [[pagoda]]k, [[Txina]]n, [[Japonia]]n eta [[India]]n eraikiak batez ere. == Kolon aurreko zibilizazio amerikarren tenplua == Bestalde, Amerikan garrantzi handikoak dira [[Kolon]]en konkistaz aurretik [[Inkak\|inkek]] eta [[Maiak\|maiek]] egindako tenpluak, [[piramide]] formako mendixkak, tontorrean apaizentzat areto txiki bat zutenak. == Erreferentziak == {{ lur \| data=2011/12/26}} {{Erreferentzia zerrenda}} 11 ⟶ 56 lerroa: == Ikus, gainera == * [[~~Greziar~~Eliza ~~tenplu~~(eraikina)]]a {{commons\|Temple}} ~~{{Arkitektura zirriborroa}}~~ [[Kategoria:Tenpluak\| ]]

Tenplu: berrikuspenen arteko aldeak