Wikipedia

Huno: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Artikulua Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko proiektuaren barruan aldatuko den abisua jartzea
1. lerroa:
[[Fitxategi:Checa-HunCharge.jpg|thumb|250px|HunoakHunoek, [[Atila]] buruan, [[ItaliaEuropa]] inbaditu zuten.]]▼
{{ lurlanean }}
'''Hunoak''' [[Erdialdeko Asia]]ko tribu nomada edo erdi-nomaden konfederazioa izan zen, [[turkiera]]ren familiako hizkuntza mintzatzen zuen aristokraziak zuzenduta. Deskribapen zaharrenetan esaten denez, ez etxe finkorik ez erregerik ez zuten hunoek, eta nekazaritza ez zuten ezagutzen; arkua ongi menderatzen zuten, zaldi gainean oso trebeak ziren, eta ausartak eta basatiak ziren borrokan.
▲[[Fitxategi:Checa-HunCharge.jpg|thumb|250px|Hunoak, [[Atila]] buruan, [[Italia]] inbaditu zuten.]]
 
K.o. 370. urtean Europari eraso zion herri nomada bateko kidea. Hunoek Asiako erdialdean zuten jatorria, eta Europan erasoa hasi eta ondorengo zazpi hamarkadetan inperio handi bat eratu zuten.
'''Hunoak''' [[Erdialdeko Asia]]ko nomada edo erdi-nomada tribuen konfederazioa [[turkiera]] familiako hizkuntza mintzatzen zuen aristokraziak zuzenduta. Nahiz eta tribu ezberdinekoak izan, Hunoek jatorri berbera edukiarren sineskizuna eduki zuten.
 
[[IV. mendea|IV.]] eta [[V. mendea|V. mendeetan]], Hunoenhunoen tribu batzuekbatzuk [[Europa]] inbaditu zuten, batez ere [[Atila]] bere buruzagia zenean. [[AsiaVolga ibaia]]nren gelditzenmugaraino iritsi ziren HunoakIV. bestemendean, herriekineta nahastulehendabizi ziren.Volga [[Txina]]eta erasoDon zutenibaietako nomadek,ibarretan xiongnuak,bizi hunoak zela uste dute:ziren [[K. a. II. mendeaalano]]nak hasimenderatu zirenzituzten; Qin dinastiari erasotzen etagero [[IV. mendeaostrogodo]]ko Hanen dinastiarainoinperioa ezbereganatu zuten, bukatu.376an gaurko [[PersiaErrumania]]ko etalurraldeetan bizi ziren [[Indiabisigodo]]ak eremendean erasohartu zutenzituzten, [[IV. mendea|IV. mendetik]]eta [[VI. mendea|VI.Erromatar menderaInperioa]]ren Hunomuga zuriaren izena hartuta. Azken Hunoakzen [[VIII.Danubio mendea]]nibaia|Danubio [[Kaukasoibairaino]]n biziiritsi ziren.
[[Fitxategi:Huns_empire.png|thumb|right|300px|Hunoen inperioaren hedadura Europan.]]
432. urterako hunoek germaniarren herri asko mendean zituzten, eta erromatarren kontra eraso egiten hasiak ziren. Urte horretan errege bakarra zuten hunoen taldeek: Rua. Rua hil zenean 434. urtean, haren ilobek, [[Bleda]]k eta [[Atila]]k, hartu zuten erregetza. 441. urtean erromatarrek [[Marguseko bakea]] sinatua zuten hunoekin, eta hala erabaki zuten erromatarrek hunoei ordainketak egingo zizkietela, baina hitza bete ez zutenez gero, Atilak eraso handia egin zuen Danubioko mugatik aurrera erromatarren kontra. 445. urtean Atilaren bigarren erasoa izan zen Erromako Ekialdeko inperioaren kontra, eta [[Balkanak|Balkanetatik]] [[Grezia]]raino iritsi zen. 451. urtean erromatarrek eta bisigodoek Atila menderatu zuten. Atila 453. urtean hil zen, haren semeek elkarren arteko borrokak izan zituzten, eta inperioa zatitu zuten. Ekialdeko Erromako gobernuak hunoei muga itxi zien, eta pixkanaka indarra galdu zuten.
 
Bestalde, [[Txina]] eraso zuten nomadak ere, xiongnuak deiturikoak, hunoak zirela uste da. [[K. a. II. mendea]]n hasi ziren Qin dinastiari erasotzen eta [[IV. mendea|IV. mende]]ko Han dinastiaraino luzatu ziren erasoak. [[Pertsia]] eta [[India]] ere eraso zuten [[IV. mendea|IV. mendetik]] [[VI. mendea|VI. mendera]] "huno zuriak" izena hartuta.
 
Azken hunoak [[Kaukaso]]an bizi izan ziren [[VIII. mendea]]n.
 
{{historia zirriborroa}}
42 ⟶ 48 lerroa:
[[gl:Hunos]]
[[he:הונים]]
[[hi:हूण]]
[[hr:Huni]]
[[hu:Hunok]]
79 ⟶ 84 lerroa:
[[vi:Người Hung]]
[[zh:匈人]]
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Huno"(e)tik eskuratuta