16:03, 25 iraila 2011ko berrikusketa aldatu Ptbotgourou (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 9.018 edits t r2.6.5) (robota Erantsia: de:Pedro de Ayala ← Aurreko ezberdintasuna		21:54, 26 abendua 2011ko berrikusketa aldatu desegin Elhuyar Fundazioa (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 21.358 edits Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko Lantegiak egindako aldaketa. Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{Biografia infotaula oinarria ~~{{ lurlanean }}~~ \| izena = Pero Lopez Aiarakoa '''Pero Lopez Aiarakoa''' ([[Gasteiz]], [[1332]] - [[Calahorra]], [[1407]]) poeta, [[historia]]lari, idazle eta jauntxo [[araba]]rra zen. [[Gaztelako Erresuma]]ko kantzelaria ere izan zen.▼ \| irudia = Aiarako Jaunaren hilobia.jpg \| zabalera = 300px \| oina = Aiara kantzilerraren eta bere emazte Leonor Guzmanen hilobia ([[Kexaa]]). \| izen osoa = Pero Lopez Aiarakoa \| jatorrizko izena = Pero Lopez Aiarakoa \| ezizena = Aiara kantzilerra \| jaiotza data = [[1332]] \| jaiotza hiria = [[Gasteiz]] \| jaiotza herrialdea = [[Araba]] \| heriotza data = [[1407]] \| heriotza hiria = [[Calahorra]] \| heriotza herrialdea = [[Errioxako Autonomia Erkidegoa\|Errioxa]] \| etnia = \| bikote kidea = \| webgunea = \| sinadura = \| datu gehigarriak = }} ▲'''Pero Lopez Aiarakoa''' ([[Gasteiz]], [[Araba]], [[1332]] - [[Calahorra]], [[Errioxako Autonomia Erkidegoa\|Errioxa]], [[1407]]) poeta, politikari, [[historia]]lari, idazle eta jauntxo [[araba]]rra izan zen. [[Gaztelako Erresuma]]ko kantzelaria ere izan zen. Aiara leinuko pertsonaiarik garrantzitsuena izan zen. == Biografia == Aiara kantzelariak hasieran [[Gaztelako Piarres I.a]] erregearen alde egin bazuen ere, [[Gaztelako Henrike II.a]]ren bandora pasa zen [[Gaztela]]ko Gerra Zibilean. Errege berriari esker [[Gasteiz]] eta [[Toledo]]ko alkatetza eta [[Artziniega]], [[Orozko]] eta [[Laudio]]ko jaurerriak lortu zituen. Gero [[Gaztelako Joanes I.a]] eta [[Gaztelako Henrike III.a]] erregeen zuzendaritzapean egon zen zenbait gerratan parte hartuz, [[Gaztelako Erresuma]]ko kantziler izaten eta atzerrian erregearen itunak negozizatzen.▼ Ikasketak [[Avignon]]en egin zituen. ~~== Bibliografia ==~~ Aiara kantzelariak hasieran ([[1353]]. urtetik) [[Gaztelako Piarres I.a]] ''Ankerra'' erregearen alde egin bazuen ere, hark ihes egin zuenean, [[Gaztelako Henrike II.a]] Trastamarakoaren bandora pasa zen [[Gaztela]]ko Gerra Zibilean. ▲~~Aiara kantzelariak hasieran [[Gaztelako Piarres I.a]] erregearen alde egin bazuen ere, [[Gaztelako Henrike II.a]]ren bandora pasa zen [[Gaztela]]ko Gerra Zibilean.~~ Errege berriari esker [[Gasteiz]] eta [[Toledo]]ko alkatetza eta [[Artziniega]], [[Orozko]] eta [[Laudio]]ko jaurerriak lortu zituen. Gero [[Gaztelako Joanes I.a]] eta [[Gaztelako Henrike III.a]] erregeen zuzendaritzapean egon zen zenbait gerratan parte hartuz, [[Gaztelako Erresuma]]ko kantziler izaten eta atzerrian erregearen itunak ~~negozizatzen~~negoziatzen. [[Naiara]]ko guduan ([[1367]]) preso hartu zuten eta, aska zezaten, familiak ordaindu behar izan zuen. Gasteizko (1373) eta [[Toledo]]ko (1375) alkate nagusia izan zen. Gaztelako enbaxadore Aragoien, bere erregearen eta Aragoiko Petri IV.a Zeremoniazalearen arteko auzien konponbidea ekarri zuen. Joan I.a errege berriak enbaxadore izendatu zuen Karlos IV.a frantsesaren aurrean. Haren aholkulari izan zen ingelesen aurka, frantsesek irabazi zuten [[Rosebek]]eko guduan. [[1385]]ean portugaldarrek preso hartu zuten [[Aljubarrota]]n. Urtebete eman zuen Oviedeseko gazteluan familiak, Gaztelako eta Frantziako erregeekin batean, bahi saria ordaindu aurretik. Joan I.a hiltzean (1890), Henrike III.a adin txikikoa zelarik, Gorteek Erregeordetza Kontseilukoa izateko deitu zioten. [[1398]]an Erresumako Kantzelari Nagusi izendatu zuten. == Aiararen idazki nagusiak == ''Crónicas de Palacio ''eta ''Rimado de Palacio ''dira Aiararen idazki nagusiak. Bera zerbitzari izandako lau erregeen kronikak oso ezagunak dira; mintzaira zalua darabil, pertsonaien psikologia ematen du eta gertaerak bizitasun handiz kontatzen ditu, elkarrizketak tartekatuz. ''Rimado de Palacio''-ren zati handiena Oviedeseko gartzelaldian idatzi zuen. Hiru parte ditu: lehena aitorpen batez abiatzen da eta gizartearen satira batez amaitzen; bigarrenean erlijioko eta lirikako motiboak ageri dira; hirugarrena San Gregorioren ''Moralia in Job ''liburuaren iruzkin luzea da. ''Rimado-''ren satira eta irakaspen edukia interesgarriagoa da bertan erabiltzen duen olerki forma baino. Oviedesen preso zela ''Libro de Cetrería o de la caza de las aves ''idatzi zuen. Halaber, idazle latinoen itzultzailea izan zen, eta zenbait olerki ere idatzi zituen. === Idazlanen zerrenda === * ''Libro Rimado de Palacio'' edo ''Los Rimos'' ([[1385]]-[[1403]]). * ''Libro de la caza de las aves''. 15 ⟶ 51 lerroa: * [[Severino Boezio]]ren ''De consolatione Philosophia'' * [[Sevillako San Isidoro]]ren ''De summo bono'' * [[Gregorio I.a Handia]]ren ''Regula pastoralis'' * [[Guido delle Colonne]]ren ''Historia destructionis Troiae'' * [[Giovanni Boccaccio]]ren ''De Casibus Virorum Illustribus''. 25 ⟶ 61 lerroa: * {{es}} [http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/01482307212363781870035/index.htm ''Libro de la caza de las aves'' liburuaren testu osoa] {{DEFAULTSORT:Lopez Aiarakoa, Pero}} [[Kategoria:1332ko jaiotzak\|L]]▼ [[Kategoria:~~1407ko~~1332ko ~~heriotzak\|L~~jaiotzak]] [[Kategoria:~~Euskal~~1407ko ~~Herriko historialariak\|L~~heriotzak]] [[Kategoria:~~Gasteiztarrak\|L~~Euskal Herriko historialariak]] [[Kategoria:~~Arabako idazleak\|L~~Gasteiztarrak]] ▲[[Kategoria:~~1332ko~~Arabako ~~jaiotzak\|L~~idazleak]] [[Kategoria:Gasteizko alkateak]] ~~[[de:Pedro de Ayala]]~~ [[en:Pero López de Ayala]] [[es:Pero López de Ayala]] 40 ⟶ 77 lerroa: [[sr:Педро Лопез де Ајала]] [[sv:Pedro Lopez de Ayala]] == Erreferentziak == {{ lur \| data=2011/12/26}}

Petri II.a Lopez Aiarakoa: berrikuspenen arteko aldeak