Automobil: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.2) (robota Erantsia: diq:Erebe |
Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko Lantegiak egindako aldaketa. |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Auto.gif|thumb|'''Automobil''' zenbait, historian zehar.]]
[[Fitxategi:4-Stroke-Engine.gif|thumb|250px|Pistoi batek lan guztia egiteko behar dituen 4 atalak erakusten dituen irudia]]▼
'''Automobila''', '''autoa''' edo '''beribila''' [[gurpil]]dun motorezko ibilgailua da, bidaiariak garraiatzeko erabiltzen dena eta bere [[motor]] propioa duena. Definizio gehienetan esan ohi da automobilak nagusiki [[errepide]]etan higitzeko direla, batetik zortzi pertsona artera garraia ditzaketela, normalean lau gurpil dituztela eta batez ere pertsonak (ez ondasunak) garraiatzeko sortuak direla. Hala ere, terminoa ez da oso zehatza, zeregin berak egiteko erabiltzen diren ibilgailu-mota asko baitaude.
10 ⟶ 9 lerroa:
== Historia ==
Aurreneko auto antzekoak lurrinez mugitutako [[ibilgailu]]ak ziren, XVIII. mendean, baina XIX. mendera arte ez zuten asmatu [[eztanda motor]]ra, eta 1895ean eman zioten lehenbiziko patentea gasolina auto modernoari, Estatu Batuetan. Zehatzago, [[1891]]ko irailaren 20an [[gasolina]]rekin zebilen lehen autoa irten zen [[Springfield]]en ([[Masachusets]], [[Ameriketako Estatu Batuak|AEB]]), baina [[1896]]an hasi ziren salmentak. XX mendeak ordura arte egina osatu eta hobetu egin du eta egunetik egunera aurrera egiten ari dira bide horretan eta bide berriak urratzeko ahaleginetan.
== Funtzionamendua ==
▲[[Fitxategi:4-Stroke-Engine.gif|thumb|250px|Pistoi batek lan guztia egiteko behar dituen 4 atalak erakusten dituen irudia]]
Osagai edo atal bat baino gehiago ditu autoak; besteak beste: [[motor]]ra, mugiarazten duen indarra ematen diona; indar eragile hori gurpiletara eramango duten atal mekanikoak; zoruko gorabeherek eta eragindako astinaldiak moteldu eta egonkor eta eroso bihurtzen duen [[suspentsio]]a; [[galga]]k, lastertasuna gutxitzeko edo autoa erabat gelditzeko erabiliak; [[gida sistema]], gurpilak nora nahi den hara zuzentzen dituena; [[karrozeria]], autoa estaltzen duena eta jendea nahiz gauzak barruan eramaten dituena; horiei denei gurpilen gainean doan txasi edo armazoiak eusten die. Autoa ibil dadin, hiru gauza dira beharrezkoak:
# Abian jarri; horretarako, ukipen giltzari eragin behar dio gidariak eta, bildutako indarra libre geratu eta motorrera joan ondoren, lastergailua zapaldu eta gasolina pasako da karburagailura, han airearekin nahastu eta zilindroetan gertatutako leherketatxoen ondorioz motorra pizteko.
# Motorraren indarra gurpiletara pasa; abiaraztekoari zapaldu eta abiadura kaxa mugituta, eta automatikoetan bere kasa, motorreko indarra gurpiletara joaten da eta mugitu egiten ditu.
# Lastertasunari neurria hartu; behin abiatuz gero, eskuz eragin beharreko abiadura kaxa duenean, hura mugitu beharko du gidariak, [[lastergailu]]arekin egin ezin duen lastertasun aldaketa egin behar badu, eta aldaketa automatikoa duten autoetan, berriz, bere kasa gertatzen da hori bera. Gaur egun aldaketa eta aurrerapen ugari ari dira egiten etengabe autoetan, bai gurpil, [[gidagailu]], [[frenu]], motor, argi, eserleku eta abarretan, eta horrek hobekuntzak ekarri ditu, batez ere segurtasunari eta erosotasunari dagokionez.
== Automobil motak ==
51 ⟶ 61 lerroa:
[[da:Bil]]
[[de:Automobil]]
[[el:Αυτοκίνητο]]
[[en:Automobile]]
152 ⟶ 161 lerroa:
[[zh-min-nan:Chū-tōng-chhia]]
[[zh-yue:汽車]]
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}
| |||