Giza erditze: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Artikulua Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko proiektuaren barruan aldatuko den abisua jartzea
1. lerroa:
[[Fitxategi:Caesarian shown.jpg|thumb|300px|ErditzeGiza erditze bat, ospitalean]]
{{ lurlanean }}
[[Fitxategi:Caesarian shown.jpg|thumb|300px|Erditze bat ospitalean]]
'''Erditzea''' [[haurdunaldia]]ren amaiera markatzen du, [[gizaki]]engan honen 38. astetik aurrera gertatzen dena, eta haurra amaren [[sabel]]etiko irteeraren prozesua da.
 
'''Erditzea''' [[umeki]]a eta [[umekiondo]]ak amaren [[sabel]]etik egoztea edo erauztea da, [[ernaldia]]ren amaiera. [[Gizaki]]engan, haurdunaldiaren 38. astetik aurrera izaten da.
Erditze naturala hiru fasetan garatzen da: Uzkurdurak, Kanporatzea eta [[Karen]]aren irteera. [[Emagin]]ek laguntzen diote amari konplikaziorik egon ezean.
 
== Gizakien erditzea ==
Prozesu naturala ez denean, [[ginekologo]]ek esku hartu behar dute, bide hauek edukita: [[Forzeps]]a, [[zesartar]]ra edo beste batzuk.
 
Azken hileko aldia izan eta handik 280 egunetara erditu ohi da emakumea. Erditzea ''behar baino lehenagokoa'' dela esaten da azken hileko aldia izan eta 180 eta 260 egun bitarteko epean izaten denean, eta ''berantiarra'' haurdunaldiaren batezbestekotzat hartutakoa baino hamalau egun geroago izaten denean.
== Naturala ==
* Lehen fasea: Uzkurdurak
* Bigarren fasea: Kanporatzea
* Hirugarren fasea: Karenaren irteera
 
Erditze denboraren luze-laburra eragile askoren araberakoa izaten da. Hala ere, batez beste, 9 ordukoa izan ohi da behin baino gehiagotan erditu diren emakumeengan; eta 14 bat ordukoa lehenbizikoz erditzen direnengan. Erditze denbora, haurrari dagokionez, bost alditan banatzen da: ''erredukzioa'', ''ahokatzea'' (umekia [[pelbis]] zuloan kokatzen denean), ''beheraldia ''eta'' barne biraketa'', ''askatzea ''([[umeki]]aren burua pelbiseko behe-estugunetik eta [[ematutu]]aren ertzetan zehar igarotzen denean), eta ''kanpo biraketa''. Erditze denboraren aldi horiek beti berdinak izaten dira, umekiaren kokaera gorabehera.
== Ez naturala ==
 
* Forzepsa
Emakumeari dagokiola, hiru alditan banatzen da erditze denbora: ''erditze aurrekoa'' (presioa [[maskuria]]n eta heste ondoan, oinazea pelbis txikian, umekiaren mugimenduen gutxitzea eta erditze aurretiko oinazeak ezaugarri dituena), ''zabalkuntza'' (erditze uzkurdura egiazkoak, ematutu zuloaren handitzea eta ur zorroa haustea dituena), eta ''egozketa'' ([[umetoki]]aren uzkurdurak eta amak sabelarekin indar eginez [[karena]], [[ume]]a eta [[umekiondo]]ak kanporatzen dituena).
* Zesarea
 
* Beste batzuk
Garrantzi handia izaten du umekia nola dagoen kokatuta ezagutzeak, zein den lehenik aterako den gorputz atala alegia, zenbaitetan arazoak sor baitaitezke. Ohikoena buruz beherakoa izaten da (% 96tan). Behin umekia kanpoan dela, eta [[zilbor-heste]]a odolez hustua, korapiloa egin eta ebakitzen zaio. Arrazoiren bategatik ezin izan bada erditzea ohikoa den eran egin, sendagileak sabelean ebakia egin eta umekia ateratzen du. Ebakuntza horri ''[[zesarea]]'' esaten zaio.
 
Gaur egun, emakumeak ariketa fisiko eta prestakuntza psikologiko bereziak egiten ditu haurdunaldian zenbait erditze teknika ikastearren ''(oinazerik gabeko erditzea)''.
 
== Ikus, gainera ==
40 ⟶ 38 lerroa:
[[fi:Synnytys]]
[[fr:Accouchement]]
[[gl:Parto]]
[[he:לידה]]
[[hi:प्रसूति(Childbirth)]]
72 ⟶ 69 lerroa:
[[yi:געבורט]]
[[zh:分娩]]
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}