Euskadiko Ezkerra: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.1) (robota Erantsia: it:Sinistra Basca |
Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko Lantegiak egindako aldaketa. |
||
1. lerroa:
{{Alderdi politiko infotaula
| izena = Euskadiko Ezkerra<br />(EE)
15 ⟶ 14 lerroa:
| oharrak = <sup>1</sup>[[Euskal Iraultzarako Alderdia|EIA]] eta [[Euskadiko Mugimendu Komunista|EMKren]] arteko koalizio moduan.<br /><sup>2</sup>Alderdi moduan.<br /><sup>3</sup>[[PSE|PSE-PSOErekin]] elkartu zen.
}}
'''Euskadiko Ezkerra''' [[Hego Euskal Herri]]ko alderdi politiko ezkertiar bat izan zen. [[1977]]an sortu zen, EIA ([[Euskal Iraultzarako Alderdia]]), eta EMK ([[Euskadiko Mugimendu Komunista]]) alderdien arteko koalizio gisa. [[Euskadi Ta Askatasuna|ETA]](pm) taldearen adar politiko moduan antolatu zen.
Alderdikide ez ziren zenbaitek bultzatu zuten koalizioa, [[Juan María Bandrés]] abokatua buru. EIA alderdia [[ezker abertzale]]ko alderdi eta erakundeak biltzen zituen [[Koordinadora Abertzale Sozialista]] (KAS) koalizioaren kide zen, baina ETA politiko-militarrarekin batera eta gainerako parte-hartzaileek ez bezala ([[ETA militarra]], [[EHAS]], [[LAIA]]) bidezko ikusi zuen [[frankismo]]aren ondorengo lehen hauteskundeetan parte hartzea (1977ko ekaina).
Euskadiko Ezkerra koalizioak diputatu bat ([[Francisco Letamendia]], ''Ortzi'') eta senatari bat (Juan Maria Bandrés) lortu zituen Gipuzkoan hauteskunde haietan. 1978. urtetik aurrera, autonomia-estatuaren aldeko bidea baietsi zuen Euskadiko Ezkerrak, eta EMK alderdiak utzi egin zuen koalizioa. 1979. urtean Euskadiko autonomia-estatutua onartu zenetik, haren balioa aldeztu zuten alderdien artean egon zen beti Euskadiko Ezkerra.
== Kanpo loturak ==▼
EIA alderdiak jatorriz [[marxismo-leninismo]]ari atxikitzen zitzaion lotura hautsi ondoren, [[eurokomunismo]]aren esparru ideologikoan sartu zen, eta, aldaketa horren fruitu, Euskadiko Partidu Komunista utzia zuen talde bat, [[Roberto Lertxundi]] zela gidari, Euskadiko Ezkerrean sartu zen 1981. urtean. Bitartean, borroka armatua guztiz gaitzetsi ondoren, ETA politiko-militarraren desegitea bultzatu zuen, eta 1982. urtean utzi zituen armak ETA politiko-militarrak. Urte berean desagertu zen EIA alderdi politiko gisa eta alderdi-egitura osoa hartu zuen Euskadiko Ezkerrak (1982ko martxoa). Aldaketa ideologiko eta politiko horren aurrean, ''Ezker Berria'' izeneko joerako kide askok utzi zuten Euskadiko Ezkerra, alderdi horretan joera politiko estatalistak nagusitu zirelakoan. Juan María Bandrés eta [[Mario Onaindia]] izan ziren Euskadiko Ezkerra haren bultzatzaile nagusiak.
Euskadiko Ezkerraren hauteskundeetako emaitza % 7 eta % 10 artekoa izan zen, indartsuago Gipuzkoan eta oso txikia Nafarroan. 1985-1991 urteetan, bere horretan mantendu zen Euskadiko Ezkerra; 1986-1990 urteetan zerbait areagotu zen, Gipuzkoako Aldundiko gobernuan egon baitzen [[Eusko Alkartasuna]]rekin batera.
Euskadiko Ezkerrak 1978an onartu ez zuen [[Espainiako Konstituzioa]] baliozkotzat jo zuen hamar urte geroago. Hala ere, hauteskundeetan lortutako boto-kopurua murriztu ahala (1989 eta 1990. urteetan), desberdintasunak areagotu egin ziren EE barneko taldeen artean: Espainiako [[PSOE]] alderdiarekin bat egitearen aldekoak ziren batzuk, euskal abertzaletasuna gaindituz Euskadiko alderdi sozialista moderno bat bultzatu nahi zuten beste batzuek eta, azkenik, Eusko Alkartasunaren ildotik, abertzaletasunaren ezaugarriak gordeko lituzkeen alderdi sozial-demokrata baten beharra azpimarratzen zuten beste batzuek. Zatiketa azken horietatik etorri zen 1991. urtean, eta, tirabira askoren ondoren, [[Euskal Ezkerra]] alderdia sortu zuten (EUE), Eusko Alkartasunarekin hurbileko harremana izan zuena. Ibilbide laburrekoa izango zen hori ere, ordea.
Militantzia-galera ia erabatekoaren ondoren, EEn geratu zirenek Euskadiko Alderdi Sozialistarekin bat egitea onartu zuten, eta alderdi horrek [[Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra|PSE-EE]] izena hartu zuen [[1993]]an.
Nolanahi ere, Euskadiko Ezkerran alderdi barruko karguak zein kargu publikoak izandako kide garrantzitsu batzuk [[EAJ]]ra ere aldatu ziren, eta beste batzuk, haien artean [[Kepa Aulestia]] EEko idazkari nagusi izandakoa, politikaren lehen mailatik aldendu ziren.
* Javier Merino, "''El espejismo revolucionario: la izquierda radical ante ETA''", ''Cuadernos Bakeaz'', nº 94, 2009 [http://pdf.escueladepaz.efaber.net/publication/full_text/105/CB94.pdf]
* Gaizka Fernández Soldevilla, "''El nacionalismo vasco radical ante la transición española''", ''Historia contemporánea'', ISSN 1130-2402, Nº 35, 2007, pp. 817-844 [http://www.paralalibertad.org/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=26474]
40 ⟶ 52 lerroa:
[[it:Sinistra Basca]]
[[sv:Euskadiko Ezkerra]]
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}
| |||