Wikipedia

Luis XIII.a Frantziakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t r2.7.1) (robota Erantsia: li:Lewie XIII vaan Frankriek
1. lerroa:
{{ lurlanean }}
{{Agintari infotaula
| izena = Luis XIII.a Frantziakoa (Luis II.a Nafarroakoa)
| irudia = Louis XIII (de Champaigne).jpg
| armarriatamaina = Grand Royal Coat of Arms of France & Navarre.svg200px
| irudioina =
| armarria =
| hasiera = [[1610]]eko [[maiatzaren 14]]a
| bukaera = [[1643]]koeko [[maiatzaren 14]]a
| kargua = [[Frantziako Erresuma|Frantzia]]ko eta [[Nafarroako Erresuma|NafarroakoNafarroa]]ko erregea]]
| aurrekoa = [[Henrike III.a Nafarroakoa|Henrike III.a]]
| ondorengoa = [[Luis XIV.a Frantziakoa|Luis XIV.a]]
| jaiodata = [[1601]]eko [[irailaren 27]]a
| jaiolekua = [[Fontainebleauko jauregiaFontainebleau]], {{Bandera|[[Frantzia|goiztiarra}}]]
| hildata = [[1643]]ko [[maiatzaren 14]]a
| hillekua = [[Saint-Germain-en-Laye]], {{Bandera|[[Frantzia|goiztiarra}}]]
| ezkontidea = [[Ana Austriakoa]]
| senideak =
| seme-alabak = [[Luis XIV.a Frantziakoa|Luis]]<br />[[Filipe I.a Orleanskoa|Filipe]]
| egoitzasemeak = [[ParisLuis XIV.a Frantziakoa]]<br />[[Filipe I.a Orleanseko dukea]]
| erlijioaegoitza = [[Katolizismo|Kristau= katolikoa]]
| sinadura =
| erlijioa = [[Kristautasuna|Kristaua]]
}}
'''Luis XIII.a Frantziakoa''' edo '''Luis II.a Nafarroakoa''' ([[Fontainebleauko jauregiaFontainebleau]], [[1601]]eko [[irailaren 27]]a – [[Saint-Germain-en-Laye]], [[1643]]ko [[maiatzaren 14]]a), [[Frantzia]] eta [[Nafarroako Erresuma|Nafarroako erregea]] izan zen ([[1610]]-[[1643]]).
 
==Biografia==
== Nafarroa eta Bearnoa ==
[[Henrike III.a Nafarroakoa]] eta IV.a Frantziakoaren semea eta ondorengoa izan zen. Adin txikikoa zen bitartean [[Maria Medicikoa]]k, haren amak, gobernatu zuen Concini politikari italiarrak lagunduta. 1617an Luis XIII.ak Concini hilarazi zuen, Charles de Luynesen laguntzaz. Maria Medicikoak semearen aurka jo zuen baina [[Ponts-de-Céko gudua]]n menderatu zuten (1620). Luynesek, bere aldetik, [[protestantismo|protestanteei]] eraso zien eta Montaubanen hil zuten (1621).
Aurreko erregearekin [[Nafarroako Henrike III.a|Henrike III.arekin]], [[Nafarroako Erresuma|Nafarroako koroaren]] lurrak independentzia egoeran kudeatuak izan ziren [[Frantzia]]ko erregeen kontrako gerla egoerarengatik.
 
Gorabehera askoren ondoren, [[Richelieu kardinala]], ama-semeak bateraturik, lehen ministro izan zen (1624). Handik aurrera Luis XIII.a Richelieuren mendean egon zen eta beti babestu zuen erregeak bere ministroa, amaren, emaztearen eta anaiaren konplot eta eraso guztietatik.
Gainera, lur hauetan, erlijio erreformatuak jarraitzaile ugari zituen.
 
Bi alderdi nagusitu ziren Frantziako politika giroetan Luis XIII.aren garaian: Espainiarekiko hitzarmenak bideratu nahi zituzten katolikoak eta Frantziako handitasuna molde protestanteen bidetik bilatu nahi zutenak. Frantziatik kanpora, bi erabaki hartu zituen Luis XIII.ak, besteak beste: 1640an [[Bartzelonako konde]] titulua onartu zuen Espainiako koroaren aurka matxinatu ziren kataluniarrengandik, baina gerora ezertan ez zen geratu erabaki hura, eta 1620an frantses koroaren pean ezarri zuen [[Nafarroako erresuma]].
Luis XIII.ak aldiz arrotz zituen ezberdintasun hauek eta agintaldiaren hasieratik Frantziako [[Protestantismo|Protestanten]] eragina nahi zuen kontrolpean jarri. Eta azken hauei feudorik ez uzteko erabaki zuen [[Nafarroa Beherea|Nafarroa]] eta [[Bearno]]aren egoera berrantolatzea.
 
[[Nafarroako Henrike III.a|Henrike III.arekin]] [[Nafarroako Erresuma|Nafarroako koroaren]] lurrak independentzia egoeran kudeatuak izan ziren, baina Luis XIII.ak, agintaldiaren hasieratik, Frantziako [[Protestantismo|protestanten]] eragina kontrolpean eduki nahi izan zuen, eta haien feudoetako bat [[Nafarroa Beherea|Nafarroa]] eta [[Bearno]]aren zirenez, bi eskualde horien egoera berrantolatzea erabaki zuen. Gudarostearen buruan joan zen [[Paris]]etik hegoalderantz.
Gudarostearen buruan joan zen [[Paris]]etik hegoalderantz.
 
* [[1620]]ko [[urriaren 15]]ean [[Paue]]n sartu zen.
* [[1620]]ko [[urriaren 19]]an Estatuen biltzarra zuzendu zuen.
* [[1620]]ko [[urriaren 20]]an Luis XIII.ak plazaratu zuen '''"Frantziari Nafarroa eta Bearnoren batze agiria"'''. Gainera erabaki zuen instituzioen berrantolaketa: [[Donapaleu]]n kokatua zen Nafarroako kantzilleria eta [[Bearno]]ko gorteak desagertzen zuten lekua uzteko instituzioerakunde amankomunkomun berriari: Paueko "Nafarroako" Parlamentua.
 
<br />
51 ⟶ 54 lerroa:
'''[[Frantziako Luis XIV.a|Luis III.a]]'''<br />
</table>
 
{{commonskat|Louis XIII of France}}
 
[[Kategoria:Frantziako erregeak|Louis XIII.a]]
95 ⟶ 96 lerroa:
[[la:Ludovicus XIII]]
[[lb:Louis XIII. vu Frankräich]]
[[li:Lewie XIII vaan Frankriek]]
[[lt:Liudvikas XIII]]
[[mk:Луј XIII]]
119. lerroa:
[[yo:Louis XIII of France]]
[[zh:路易十三]]
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Luis_XIII.a_Frantziakoa"(e)tik eskuratuta