Gizarte segurantza: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
2. lerroa:
Gizarte asegurua edo gizarte aurreikuspena ere deitua izan da batzuetan, gizarte ongisateko atal nagusi bati doakio batez ere, gizarte babesari lotua dago eta gizarteko arazo diren osasuna, txirotasuna, zahartzaroa, ahalurritasuna, etxebizitza, langabezia, haurrak dituzten familiak, familia ugariak, arriskuan dauden familiak eta antzeko beste egoera batzueikin du zerikusia.
Nazioarteko Lanaren Erakundeak (OIT) 1991an argitaratu zuen “Gizarte segurantzaren administrazioa” agiria, eta bertan esaten du gizarte segurantza dela:
Gizarteak bere kideek dituzten ekonomia eta gizarte gabezien aurka, bitarteko publiko batzuk erabiliaz, ematen dien babesa da, eta hala izan ezean, sarreren desagerpena edo gutxitse handia eragingo lukete gaixotasuna, amatasuna, lan-istripua edo lan-gaixotasuna, langabezia, ahalmen ezintasuna, zahartzaroa eta erihotzaren ondorioz; eta, ere berean, osasun zaintza bidez ematen den babesa eta haurrak dituzten familie ematen zaiena.
'''Helburuak'''
10 ⟶ 13 lerroa:
Esanahi ezberdinak adierazi lezake:
.- '''Gizarte aseguroa''', aseguru baten eskemak jarraiki funtsak kudeatzen dituen erakunde bezala, eta onurak ematen ditu aurretik egindako ekarpenen arabera. Era honetan jaso ohi dira erretiro pentsioa zuzkidura, lan-ezintasuna, alarguntasuna eta umesurztasuna, osasun zaintzak eta langabezi asegurua.
Sarrerei iraun araztea datza, batez ere lana galdu denerako diru banaketa da, erretiroa, elbarritasuna eta langabezia barne direla.▼
Zerbitzuen hornikuntza, gizarte segurantzaren administrazio arduradunek zerbitzuz hornituta egon behar dira. Herrialdearen arabera osasun zaintzak barne izan lezakete, baita gizarte lanei buruzkoak eta industria arloko harremanak ere bai.▼
▲ .- '''Sarrerei iraun araztea''' datza, batez ere lana galdu denerako diru banaketa da, erretiroa, elbarritasuna eta langabezia barne direla.
Oinarrizko segurantzari ere esanahi berarekin aditzera eman izan zaio. Oinarrizko premiak izateko baliokideko esanahiarekin erabilia alegia, hala nola: janaria, hezkuntza edo osasun zaintzak.▼
▲ .- '''Zerbitzuen hornikuntza''', gizarte segurantzaren administrazio arduradunek zerbitzuz hornituta egon behar dira. Herrialdearen arabera osasun zaintzak barne izan lezakete, baita gizarte lanei buruzkoak eta industria arloko harremanak ere bai.
▲ .- '''Oinarrizko segurantzari''' ere esanahi berarekin aditzera eman izan zaio. Oinarrizko premiak izateko baliokideko esanahiarekin erabilia alegia, hala nola: janaria, hezkuntza edo osasun zaintzak.
'''Historia'''
Hala ere, Espainian, Gizarte Segurantzaren oinarriak 1938. urtean ezarri ziren, oraindik Gerra Zibila zela, alde frankistan, Severino Aznar izan zen Aurreikuspenerako Zuzendari Orokorra eta Pedro Gonzalez-Bueno y Bocos Antolaketa eta Akzio Sindikalerako Ministroa, biak ala biek Lanaren Fueroa indarrean ipini zedin bultzatzaile nagusi izan zirenak dira eta hau da, berriz, lehenengo agiria urteak geroago Gizarte Segurantza Estatu osorako eratuko zuena. Lehen zirriborro honetan Estatuak indartu eta goraipatu egiten du lana eta Lege indarrarekin babestuko du, begirune gorena emanez eta hierarkia eta ohore izendapen jatorra emanez. Lege honetan Estatuak hitz ematen zuen zahartzaroa, elbarritasuna, gaixotasuna eta behartutako langabezian zegoenaren babesa indartzera.▼
▲
Halere, Francisco Franco erabateko agintean zela, Espainiarren Fueroa 1945ean onartu zen arte ez zen hasi Gizarte Aseguru konplexuak ezartzen, besteren artean: Nekazal Mutualitatea, Etxeko Zerbitzuen Montepioa eta Autonomoen Erregimena. Hauek guztiak bateratuko ziren 1963ko Lege-Oinarri batean, frankismoaren gizarte garapen erabatekoan murgildurik. Lege honez gero, funtsean behintzat, hitz egin dezakegu egun ezagutzen dugun gizarte segurantzaz.
Lege hau ekainaren 21eko 24/1972ko Legearekin osatua izan zen eta maiatzaren 30eko 2065/1974 Dekretuan garatua, hau dena erregimen demokratikoa baino lehen, eta ondoren, berriz, 1978ko '''Konstituzioan 41. artikuluan''' jasotzen da Gizarte Segurantzarako guztion eskubidea, eta azken garapena ekainaren 20ko 1/1994ko Errege Dekretu Legegilean du. #--[[Lankide:Iparre|Iparre]] 19:12, 11 Abendua 2011 (UTC)
| |||