Maria Goiri: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{Biografia infotaula oinarria
[[Fitxategi:Mz Pidal y María Goyri.jpg|thumb|right|200px|Ramón Menéndez Pidal eta Maria Goiri, 1900ean, [[Cid Campeador]]ren ibilbidea egiten, eztei bidaian.]]▼
| izena = Maria Goiri
| irudia = Mz Pidal y María Goyri.jpg
| zabalera =200px
▲
| izen osoa =
| jatorrizko izena =
| ezizena =
| jaiotza data = [[1874]]
| jaiotza hiria = [[Algorta]], [[Getxo]]
| jaiotza herrialdea = {{bandera|Bizkaia}}
| heriotza data = [[1955]]
| heriotza hiria = [[Madril]]
| heriotza herrialdea = {{bandera|Espainia}}
| etnia =
| bikote kidea =[[Ramón Menéndez Pidal]]
| webgunea =
| sinadura =
| datu gehigarriak =
}}
'''Maria Goiri''' ([[Algorta]], [[Bizkaia]], [[1874]] - [[Madril]], [[1955]]) idazlea, Filologiako ikerlaria, irakaslea eta emakumeen eskubideen aldezlea izan zen. [[Espainia]]ko unibertsitate batean Filosofia eta Letretako lizentzia lortu zuen lehenengo emakumea izan zen ([[1896]]an), bai eta doktoregoa lortu zuen lehen emakumea ere ([[1909]]an).
==Biografia ==
Haren gurasoak [[euskal herri]]tarrak ziren, baina bera Madrilen hazi eta hezi zen bost urte zituenetik. Amalia Goiri jostunaren alaba zen. Ama kultura handikoa, nortasun sendokoa eta librepentsalaria izanik, garaiko ohituren eta mugen gainetik hezi zuen Maria Goiri bere alaba. Alaba txikitan gimnasioan apuntatu zuen eta hamabi urte zituela Merkataritza Eskolan. Hamasei urterekin Filosofia eta Letretako lizentziaturan entzule bezala ikasten hasi zen, matrikulatu gabe. [[1891–1892 ikasturtea]]n Sustapen Ministerioak emakume batentzako matrikula irekitzeko baimena eman zuen, baldin eta klasetik kanpo pasilloetan gelditzen ez bazen, katedratikoarekin batera gelan sartzen bazen eta ikaskideen alboan eseri beharrean irakaslearen ondoan
[[Marcelino Menéndez Pelayo]]k Goi Mailako Ateneo Ikasketa Eskolan eskainitako hitzaldi batean [[Ramón Menéndez Pidal]] ezagutu zuen eta [[1900]]ean berarekin ezkondu zen. Eztei bidaian Cid Campeadorren ibilbideko herrietatik ibili ziren ahoz kontatzen ziren erromantzeak jasoz. [[Espainiako Gerra Zibila]]ren aurretik, [[Institución Libre de Enseñanza]] erakundean lan egin zuen, irakasle. ▼
Guda Zibilaren hasieran Maria Goiri eta Ramón Menéndez Pidal senar-emazteak [[Segovia]] inguruko landetxean familiarekin zeuden.▼
▲Haren gurasoak [[euskal herri]]tarrak ziren, baina bera Madrilen hazi eta hezi zen bost urte zituenetik. Amalia Goiri jostunaren alaba zen. Ama kultura handikoa, nortasun sendokoa eta librepentsalaria izanik, garaiko ohituren eta mugen gainetik hezi zuen Maria Goiri bere alaba. Alaba txikitan gimnasioan apuntatu zuen eta hamabi urte zituela Merkataritza Eskolan. Hamasei urterekin Filosofia eta Letretako lizentziaturan entzule bezala ikasten hasi zen, matrikulatu gabe. [[1891–1892 ikasturtea]]n Sustapen Ministerioak emakume batentzako matrikula irekitzeko baimena eman zuen, baldin eta klasetik kanpo pasilloetan gelditzen ez bazen, katedratikoarekin batera gelan sartzen bazen eta ikaskideen alboan eseri beharrean irakaslearen ondoan eseritzen bazen. [[1896]]an Filosofia eta Letretako lizentzia lortu zuen eta [[1909]]an doktoregoa. [[Concepción Arenal]] eta [[Emilia Pardo Bazan]] irakasleek egindako urratsei jarraitu zien.
▲[[Marcelino Menéndez Pelayo]]k Goi Mailako Ateneo Ikasketa Eskolan eskainitako hitzaldi batean [[Ramón Menéndez Pidal]] ezagutu zuen eta [[1900]]ean berarekin ezkondu zen. Eztei bidaian Cid Campeadorren ibilbideko herrietatik ibili ziren ahoz kontatzen ziren erromantzeak jasoz. [[Espainiako Gerra Zibila]]ren aurretik, Institución Libre de Enseñanza erakundean lan egin zuen, irakasle.
▲Guda Zibilaren hasieran Maria Goiri eta Ramón Menéndez Pidal senar-emazteak Segovia inguruko landetxean familiarekin zeuden.
Errepublikaren kontra altxatu ziren militarrek zonaldea hartu zuten. 1937an Burgosen zegoen Francoren alderdiko Defentsa Nazionalerako Juntak Maria Goiri eta Ramón Menéndez Pidal senar-emazteak guda aurretik zituen ekintzei eta ideologiari buruzko txostena eskatu zuen. Hurbiletik familia horren, familiaren adiskidetasunen jarraipena egiteko edota baita eskutitzak irakurtzeko ere eskatu zuen. Txostenak Maria iraultzaile gisa deskribatzen zuen. Guda amaitzean liberaltzat jotzen ziren ideiak zituzten ikasketa zentro guztiak debekatu zirenez, Mariak irakaskuntza utzi eta ikerketari egin zion. Ahoz jasotako erromantzeak bildu zituen [[Erromantze bildumak]] liburuan, ''[[El conde Lucanor]]'' liburua eta [[Lope de Vega]]ren idazlanak ikertu zituen. Besteak beste, ''Aplicación del modelo romancero de análisis a la balada vasca: bereterretxen khantoria'' artikulua idatzi zuen, bai eta ''De Lope de Vega y del Romancero'' eta ''Romancero tradicional de las lenguas hispánicas'' liburuak ere.
26 ⟶ 42 lerroa:
* ''Crónicas de feminismo''.
[[Kategoria:Bizkaiko idazleak]]
[[Kategoria:Euskal Herriko irakasleak]]
[[Kategoria:Euskal Herriko historialariak]]
[[Kategoria:Idazle feministak]]
[[Kategoria:Euskal Herriko hizkuntzalariak]]
[[Kategoria:Getxoztarrak]]
[[Kategoria:1873ko jaiotzak]]
[[Kategoria:1955eko heriotzak]]
[[en:María Goyri]]
▲{{DEFAULTSORT:Goyri, Maria}}
[[es:María Goyri]]
| |||