Savoia (eskualdea): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
ZéroBot (eztabaida | ekarpenak)
t r2.7.1) (robota Erantsia: fr:Savoie
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
41. lerroa:
| oharrak =
}}
'''Savoia''' ([[Frantses]]ez: ''Savoie'', [[Frankoprovenzera]]z: ''Savouè'', [[Italiera]]z: ''Savoia'', [[Latin]]ez: ''Sapaudia'') [[Arpitania]]ko hegoaldean eta [[Alpe]]etako iparmendebaldean dagoen [[Frantzia]]ko eskualde historikoa da.eta [[LémanSavoia etxea]]ren lakutikjatorrizko (iparraldean)lurraldea da. [[Monako1860]] etaan, [[Kosta Urdina|KostaTuringo Urdinerainoituna]]ren (hegoaldean)bidez, hedatzenFrantziak daberetu zuen. Gaur egun bi departamentutan banaturik dago: [[Savoia]] eta [[Savoia Garaia]].
 
Askotan, izen bereko departamendutik bereizteko, ''Pays de Savoie'' deitzen zaio.
Savoia, hasieran eremu txiki bat (''pagus'') besterik ez zena, [[XI. mende]]tik aurrera [[konderri]]a eta [[1416]]tik aurrera 11.000 km² baino gehiagoko dukerria izan zen. [[Savoia etxea]]ren jatorrizko lurraldea da. [[Umberto I.a, Saboiako kondea]] izan zen etxearen sortzailea. Ondorengo konde eta dukeen agindupean [[Frantziako erresuma]]ren eta [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]]ren arteko estatu burujabea izan zen. [[XVIII. mende]]aren hasieran Savoiako dukeak [[Sardiniako Erresuma|Sardiniako errege]] bilakatu ziren<ref>Alain CERRI: [http://alain.cerri.free.fr/index7.html History of Savoy - Histoire de la Savoie]</ref>. [[1860]]an, Vittorio Emmanuele II.a Savoiakoa Italiako errege bihurtu zenean, Frantziak Saboia anexionatu zuen ([[Turingo ituna]]). Anexioari legezko itxura emateko asmoz herri kontsulta bat antolatu bazen ere, historialari askok iruzurra izan zela aitortzen dute<ref>Allande SOKARROS: [http://paperekoa.berria.info/harian/2010-04-10/019/008/iruzurraren_150_urteurrena.htm Iruzurraren 150. urteurrena] Berria.info</ref>.
 
==Geografia==
Iparraldetik [[Léman]] [[aintzira]]k inguratzen du, ekialde eta hegoaldetik [[Alpeak|Alpeetako]] gailurrek (Chablais mendigunea, Mont Blanc mendigune, Petit-Saint-Bernard mendatea, L´Iseran mendatea, Mont-Cenis mendatea, Arves mendigunea, Belledonne), hegoaldetik [[Les Marches]] eta [[Le Pont-de-Beauvoisin]] udalerriek, [[Dofinerria|Dofinerriko]] mugan, hegomendebaldetik [[Chartreuse mendigunea]]k eta mendebaldetik [[Rodano ibaia|Rodano]] eta [[Guiers]] ibaiek.
 
==Historia==
Savoia, hasieran eremu txiki bat (''pagus'') besterik ez zena, [[XI. mende]]tik aurrera [[konderri]]a eta [[1416]]tik aurrera 11.000 km² baino gehiagoko dukerria izan zen. [[Savoia etxea]]ren jatorrizko lurraldea da. [[Umberto I.a, SaboiakoSavoiako kondea]] izan zen Savoiako etxearen sortzailea. Ondorengo konde eta dukeen agindupean [[Frantziako erresuma]]ren eta [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]]ren arteko estatu burujabea izan zen. [[XVIII. mende]]aren hasieran Savoiako dukeak [[Sardiniako Erresuma|Sardiniako errege]] bilakatu ziren<ref>Alain CERRI:. [http://alain.cerri.free.fr/index7.html[Frantziako HistoryIraultza|Iraultzaren]] ofondoren SavoyFrantziak -Savoia Histoireinbaditu dezuen la Savoie]</ref>.eta [[1860Frantziako Lehen Inperioa|Lehen Inperioaren]]an, Vittorioparte Emmanueleizan IIzen.a Savoiakoa Italiako errege bihurtu zenean, Frantziak Saboia anexionatu zuen ([[TuringoParisko ituna]]ren (1814). Anexioariondoren legezko[[Sardiniako itxuraErresuma]]ri ematekoitzuli asmoz herri kontsulta bat antolatu bazen ere, historialari askok iruzurra izan zela aitortzen dutezitzaion<ref>AllandeAlain SOKARROSCERRI: [http://paperekoaalain.berriacerri.infofree.fr/harian/2010-04-10/019/008/iruzurraren_150_urteurrenaindex7.htmhtml IruzurrarenHistory 150.of urteurrena]Savoy Berria.info- Histoire de la Savoie]</ref>.
 
[[1860]]an, Vittorio Emmanuele II.a Savoiakoa Italiako errege bihurtu zenean, Frantziak Savoia anexionatu zuen ([[Turingo ituna]]). Anexioari legezko itxura emateko asmoz herri kontsulta bat antolatu bazen ere, historialari askok iruzurra izan zela aitortzen dute<ref>Allande SOKARROS: [http://paperekoa.berria.info/harian/2010-04-10/019/008/iruzurraren_150_urteurrena.htm Iruzurraren 150. urteurrena] Berria.info</ref>.
 
==Erreferentziak==
50 ⟶ 58 lerroa:
==Kanpo loturak==
{{commonskat|Savoie}}
* {{fr}} [http://www.sabaudia.org/v2/ SaboiakoSavoiako historia, ondare eta artxiboak]
* {{fr}} [http://www.lemuseevirtueldespaysdesavoie.fr/ Savoiako museo birtuala]
* {{fr}} [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=frp Franco-Provençal] Ethnologue.com
* [http://www.youtube.com/watch?v=h59lm7E5haA Les Allobroges, 1856] Savoiako ereserkia [[Youtube]]n