Boer Gerrak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
MerlIwBot (eztabaida | ekarpenak)
t robota Aldatua: ar:حروب البوير
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Afrikaner commandos.JPG|thumb|right|250px|Boerren gerrila bigarren gatazkan.]]
'''Boerren Gerrak''' [[Britainiar Inperioa]]k eta [[Herbehereak|herbeheretar]] jatorriko [[kolonialismo|kolonoek]] (garai hartan, [[boer]] zeritzen; gero, [[XX. mendea]]n, [[afrikaner]] izenaz ezagunak) [[Hegoafrika]]n elkarren aurka egindako bi gatazka izan ziren. Lehengoa, [[1880]]tik [[1881]]era bitartekoa; eta bigarrena, [[1899]]ko [[urriaren 11]]tik [[1902]]ko [[maiatzaren 31]] artekoa. Bigarrena bukatzean, boerrek[[boer]]rek fundatutako bi errepublikek independentzia galdu zuten, Britainiar Inperioak bereganatuta.
 
== Aurrekariak ==
[[Ingalaterra|Ingelesen]] etorrera masiboren presiopean, [[afrikaner|boerrekboer]]rek barnealdera jo zuten [[1837]] eta [[1854]] bitartean, "[[Trek Handia]]" izeneko martxetan. Bere errepublikak osatu zituzten, [[Erresuma Batua|Erresuma Batuko]] aginpetik kanpo: [[Nataleko Errepublika|Natal]] ([[1843]]an Erresuma Batuak bereganatua), [[Transvaal]] ([[1852]]an Erresuma Batuak onartua) eta [[Orangeko Estatu Askea]] ([[1854]]an onartua).
 
Egonkortasunak harik eta Transvaalen [[diamante]]n meatokiak aurkitu ziren arte iraun zuen. Aldi berean, britaniar populazioak (uitlanders izena jaso zuenak) ere barnealdera jo zuen. Boerrek[[Boer]]rek (boer hitzak baserritarra esan nahi du) etorri berri hauei eskubide politikorik aitortu ezean, bi komunitateen arteko liskarrak sortu ziren.
 
== Lehenengo Boerren Gerra ==
22. lerroa:
 
== Bigarren Boerren Gerra ==
[[Fitxategi:Boercamp1.jpg|thumb|right|250px|Gizon eta emakume boerrak[[boer]]rak kontzentrazio-esparru batean.]]
Azkenean, [[1899]]an gerra irekia piztu zen, [[Erresuma Batua]]k boerren errepubliketako 60 000 atzerritar zurientzat bozkatzeko eskubidea eskatu zuenean. [[Paul Kruger]]rek uko egiteaz gain, Errepublikako mugetatik armada erretiratzea eskatu zien.
 
Britainiarren prestakuntza hobea zen Bigarren Boerren Gerra honetan. [[1900]]rako, [[Pretoria]], boerren azken hiri nagusia britaniarren esku zegoen. Oso igarpen baikorrak iragarri baziren ere, [[1902]] arte iraun zuen, zeren, boerren armada, baserritarrek osatu arren, oso ongi antolatuta zegoen, eta lurraldea ongi baino hobeki ezaguten zuten.
 
Boerren gerrila gisako borrokaren aurrean, Britaniarren armada profesionalak bortizki jokatu zuen, konkistatuko lur guztia suntsituz. [[1902]]rako, 26 000 [[boer]] hil ziren gaitzak zirela eta, edota [[kontzentrazio-esparru]]etan atxilotuta. Guztira 200 000 lagun baino gehiago sartu zituzten kontzentrazio-esparru horietan.
 
== Bakea ==