Eskusoinu txiki: berrikuspenen arteko aldeak

'''TrikitixaTrikitia'''<ref>Euskaltzaindia: [http://www.euskaltzaindia.net/hiztegibatua/ Hiztegi Batua].</ref> (zenbait euskalkitan, '''trikitia'trikitixa''), '''eskusoinua''' edo '''soinu txikia''', botoidun [[akordeoi]] diatonikoa da, [[italia]]r jatorrikoa. [[Euskal herria]]n [[XIX. mende]]tik erabiltzen den haizezko instrumentua da. Europan eta Ameriketan ere ezaguna da, aldaera askorekin.

Gehienetan [[pandero]] batekin jotzen da, hau da, panderojole baten laguntzaz. Berez, tresnarentzat baino areago, bikote horrek sortzen duen musika motari esateko erabili da trikitixa''trikiti'' izena. Erromeria guztietan dagoen instrumentua da.

[[Euskal Herria]]n hasi zen hedatzen [[XIX. mendea]]ren amaieran. [[1889]]an lehenengo aipamen idatzia dugu, [[Urkiola]]ko erromeria batekoa. Teoriarik zabalduenak dio tresna hau [[Alpe]]etatik etorri zela, [[Frantzia]] eta [[Italia]] arteko mugatik. Euskal Herrian, hainbaten ustez [[Bizkai]]tik [[Gipuzkoa]]ra egin zuen zabaltze prozesuak. Gaur egun, "Euskal Herriko Trikitixa Elkartea" [[Zarautz]]en kokaturik dago.

TrikitixaTrikitia gutxietsia eta gaizki ikusia zegoen jendartean: Apaizek "infernuko hauspoa" esaten zioten, gazte jendea [[dantza]] lotuan egitera tentatzen baitzuen, Elizak dantza horiek debekatzen zituen garaietan. Eliza, udala eta gobernu zibila baturik zeuden eskusoinuaren kontrako gerra batean, erromeriak debekatuz eta kasuren batean, baita dantzariak eta musikariak atxilotuz ere. Euskal nazionalismoak ere ez zuen eskusoinua euskal soinu-tresna jatortzat hartu gerraostera arte. Gainera, "soinu handi" edo kordionakordeoi monotonikoak "soinu txikiak" baino ospe handiagoa zuen jendartean, kordionlariakakordeoilariak solfeoa ikasitakoak izan ohi baitziren, besteak ez bezala.