Auguste Comte: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.6.4) (robota Erantsia: kk:Конт Огюст |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Auguste_Comte.jpg|thumb|[[Auguste Comte]]]]
'''Auguste Comte''' Frantzian jaio zen (Montpellierren) 1798 ko urtarrilean. Hil Parisen, 1857.an, 59 urte zituelarik. Comte soziologia hitzaren sortzailea izan zen. Hasiera batean,zientziaren izena fisika soziala zen. Honela, bere prespektiba besteengandik desberdintzeko soziologis hitza sortuz.Modu honetan, soziologia zientzia bezala sortu zen.
Garai horretan, Frantziako iraultzak aldaketa sozial garrantzitsuak ekarri zituen eta industriaren garapenarekin gora-behera handiak pairatzen ari zituzten gizakiak. Honela, bera saiatu zen eraikitzen gizartea aztertzen duen zientzia. Comteren ustetan, disziplina bakoitzak badu objektu propioa ikaskuntzan, denek elkarren artean logika eta metodo zientifiko amankomunak dituzte.
Comtek soziologia zientzia positibo bezala hartzen du, honela positibismoaren sortzailea delarik.
=== '''[[Filosofia]]''' ===
17 ⟶ 12 lerroa:
[[Rousseau]] eta [[Voltaire]] ez bezala, Comtek [[erreforma soziala]] kontserbadoreagoa eta kontrairaultzaileagoa planteatu zuen. [[Iraultza Frantsesa]] oinarri hartuta, aipatutako bi autoreei Comtek leporatu zien haien metafisika utopikoaren bidez ezin zutela gizartean orden eta moral soziala ezarri.
Comteren oinarrizko ideia zientzia guztiek hierarkizaturik zeudela zen. Horrela, piramidearen oinarrian [[matematika]] zegoen. Horri jarraituz, mekanika, fisika, kimika, biologia. Eta gailurrean ordea, Gizartearen
Positibismoa, arazo sozialak eta moralak ikuspuntu positibo-zientifiko batetik analizatu behar dira. Horretarako, fenomenoen ikuspuntu enpirikoa behar da. Horrela, aurkitu eta azaldu ahalko dira lege unibertsalak gizakiarentzat erabilgarriak izan daitezen.
23 ⟶ 18 lerroa:
=== '''Hiru aroen legea eta aurrerakuntzaren ideia''' ===
Oinarrizko lege ere deitua den hiru aroen lege honek dioenez, gizateria bere osotasunean eta gizabanakoa horren zati gisa, garapen maila intelektual ezberdinei dagozkien hiru garai sozial ezberdinetatik igarotzera mugatua dago: '''Aro erlijioso edo teologikoa, aro metafisikoa eta aro positibo edo zientifikoa.'''
Aro batetik bestera igarotzeak gizartearen aurrerapen lege bat suposatzen du, beharrezkoa eta unibertsala dena. Lege honen arabera aro teologikoan, gizakiak, naturako zergatiak eta azalpenak naturaz gaineko indarretan bilatzen ditu. Lehenik eta behin, fetitxismoaren bidez eta geroago politeismo eta monoteismoaren bidez. Era honetako jakintzei autoritatezko eta hierarkiazko ideietan sostengatutako gizarte militarra dagozkio.
Aro metafisikoan arrazionaltasun teologikoa zalantzan jartzen da eta naturaz gaineko indarrak berezko gauzetan(itxurak, esentziak beste batzuen artean) oinarritutako entitate abstraktuengatik ordezkatuak dira. Aro honetan gizakiak ez du bilatzen gauzak zer diren jakitea, baizik eta esperientzia eta behaketaren bidez horiek nola jokatzen duten azaltzea, fenomenoen bidez deskribatuz. Era honetako jakintzei gizarte industriala dagozkie, orden soziala
Azkenik, aipatzekoa da Comtek egindako proposamena egutegi humanista baten inguruan non hilabete eta egun bakoitzean pertsonai historiko baten konmemorazioa adierazten zuen. Egutegi hau Egutegi Positibista bezala ere ezagutzen da.
==== Filosofia positibistaren ezaugarriak ====
Filosofia positiboa
Positibo terminoak errealitateari egiten dio erreferentzia, hau da, subjektuari dagokiona alde batera uzten du. Honek erabilgarria, egiazkoa, zehatza, konstruktiboa eta erlatiboa izatea du helburu. Azken batean, ez du determinismo absoluturik lortzen apriorizko nozioen bidez.
Baieztatu liteke filosofia positibistak bere ezagutzak gauza baikorretan oinarritzen dituela,hau da, benetakoa denean, alde batera utziz teoria abstraktuak.
Comtek giza ezagutzaren hiru egoera proposatzen ditu: egoera teologikoa, egoera metafisikoa eta egoera baikorra, azken hau goraipatuena izanik.
=== '''[[Ondarea]]''' ===
XIX. mendean, soziologiaren ideia nagusia izan zen, ez soilik Comterentzat. Hala ere, Comte zientzia horrekiko izan zuen mirespena izugarrizkoa izan zen.
Comtek gizarte zientzia hori zientzia guztietatik nagusiena eta beste guztiak honen barnean zeudela uste zuen, denak erlazionatuta eta integratuta geratuko zirelakoan. [[Soziologia]] hitza ezarri zuen, horregatik kontsideratzen zaio lehen soziologo modernoa.
Hala ere, gaur egun, Comteren pentsamendua muturrekoa dela eta bere soziologiaren ideia ( zientzia guztietatik nagusiena ) ez da inoiz kontsideratu.
=== '''Lan nagusiak''' ===
| |||