Hizkuntza hil: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.6.4) (robota Erantsia: kk:Өлі тілдер |
t Gaingiroki zuzendu dut |
||
1. lerroa:
{{erreferentzia falta}}
'''Hizkuntza hil''' esaten zaio inork [[ama-hizkuntza]] lez ez daukanari. Momentu horretatik aurrera, [[hizkuntza]] horrek ez du jarraitzen [[hizkuntza bizi]]ek izaten duten garapen eta aldaketa prozesua.▼
▲'''Hizkuntza hil''' esaten zaio inork [[ama-hizkuntza]]
== Arrazoiak ==
Arrazoi asko izan litezke hizkuntza bat desagertzekoak, bata
Bortizkeria. Gerrek, inbasioek eta kolonizazioek hizkuntza bateko [[hiztun]]ak
Gertakari naturalak eta gaixotasunak. Honelako gertaerek herri oso bat
[[Garapen linguistiko]]a. Denbora epe luze batean gertatutako aldaketa txikiek hizkuntza bat goitik behera eralda dezakete. Honela sortu ziren [[hizkuntza erromantze]]ak [[latin]]etik, hau desagertuz.
13 ⟶ 15 lerroa:
[[Ekonomia]]ren eragina. Kasu honetan gurasoek seme-alabek beste hizkuntza bat ikasiz etorkizun hobea izango dutela pentsatzean gertatzen da. Belaunaldi bitan jatorrizko hizkuntza desagertzeko zorian egon daiteke. [[Ingeles]]ak beste hizkuntza askoren aurka egiten duen presioaren kasua da hau, [[daniera]] edo [[norvegiera]] bezalako hizkuntza garrantzitsuak barne, nahiz eta hauek oraindik arriskuan ez izan.
Kultura
Nahita burututako aldaketa. Ez da batere ohikoa, baina badaude kasu dokumentatuak non herri batek nahita eta batzar bidez hizkuntzaz aldatzea erabaki duen ([[yaaku]] herria, esaterako).
19 ⟶ 21 lerroa:
== Hizkuntza hil klasikoak ==
[[Latin]]a eta [[
Esaterako, latina [[Eliza Katoliko]]aren [[hizkuntza ofizial]]a da. [[Pierre Georges]]ek [[Le Monde]]n argitaratutako artikulu batean latina azken mendeotan 60.000 hitz eta esapide berriz hornitu da. Era berean, latina hil eta gero mende askotan erabili zen lan zientifiko eta filosofikoetan, XIX mendera arte mantendu zen ohitura.
[[Paul Valéry]]ren arabera [[
Erakunde batzuek hizkuntza hilak erabiltzen dituzte dena delako giro bat edo
Hizkuntza hilak edo hiltzear zeudenak
== Gaurko krisia ==
35 ⟶ 37 lerroa:
Hizkuntza beten biziraupena mehatxatutzat jotzen da umeek [[ama-hizkuntza]] bezala ez daukatenean.
Gaurko mugimendu batzuk ondare honen biziraupena bermatzen saiatzen dira, berreskuratzearen bidez (hurrengo puntua) zein hizkuntza finkatuz. Hiztun bizirik ez dagoenean, lekukotasun eta testu zaharren azterketa da [[hizkuntzalari]]ek berreraiketarako daukaten euskarri bakarra. Desagertzear dauden hizkuntzetan edo
== Berreskuratzea eta hizkuntzen biziraupena ==
45 ⟶ 47 lerroa:
Desagertzear zeuden hizkuntzen artean, txikiak zein handiak biziraunarazteko saiakerak izan dira, arrakasta gutxi ala gehiagorekin.
Arrakasten artean [[Finlandia]]ko gobernuak [[finera]] berpizteko egin zuen ahalegina dago, [[suediera]]ren
Ez dirudi hainbesteko arrakastarik izan denik [[gaeliko]] eta [[okzitaniera]]rekin. Gaelikoa
Honelako kasuak dauzkagu
== Hizkuntza hilak ==
55 ⟶ 57 lerroa:
* '''Zaharrak''':
** [[Latin]]a
** [[
** [[Tokario]]a
** [[Iberiko]]a
|