Zatiketa (matematika): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.6.4) (robota Erantsia: az:Bölmə (riyaziyyat)
tNo edit summary
1. lerroa:
{{argitzeko|eragiketa matematikoari|Zatiketa}}
 
[[Matematika]]n, '''zatiketa''' zenbaki bat, ''[[zatikizun]]a'' izenekoa, ''[[zatitzaile]]'' izena duen beste zenbaki batez zenbat aldiz edo zenbat zatitan parti daitekeen ematen duen eragiketa [[aritmetika|aritmetikoa]] da. Zatiketaren emaitza ''[[Zatidura (matematika)|zatidura]]'' da. Adibidez, 8 zenbakia (zatikizuna) 2 zenbakiaz (zatitzailea) 4 zatitan partitzen denez, zatiketaren emaitza edo ''zatidura'' 4 dela esaten da.
''a'' zenbakiaren (zatikizuna) zatiketa ''b'' (zatitzailea) zenbaki batez honela adierazten da:
 
33. lerroa:
== Hondarra ==
 
Batzuetan, zatiketa ez da perfektoazehatza eta orduan hondar bat sortzen da. Adibidez, 8:3=2 (gehi 2ko hondarra), 8 zenbakia 3 zenbakiaz bi zati egin daitezkeelako (6 osatuz guztira) eta hondarra 2 izanik. Kasu hauetan honela adieraz daiteke emaitza:
 
::<math>8:3=2\ (hondarra=2)\,</math> edo <math>8=2 \times 3+2\,</math>
44. lerroa:
 
* Zatikizunaren eta zatitzailearen lehenengo zifrak hartu eta zatitu egiten dira: 9:3=3.
* Emaitza zatitzaileaz bidertzenbiderkatzen da: 3×32=96
* 96 emaitza (bi zifra dira), zatikizunaren lehenengo bi zifrekin erkatzen da. Handiagoa bada, lehenengo zatiduraren aurreko zifra hartzen da. Txikiagoa bada, bera gordetzen da. Adibidean: 94<96. Beraz, hasierako 3 ordez, 2 hartzen da eta zatiduraren lehenengo zifra moduan jartzen da.
* 2×32=64 zatikizunaren lehenengo bi zifren azpian jartzen da eta bien arteko kenketa egiten da: 94-64=30.
* Zatikizunaren hurrengo zifra jeistenjaisten da: 8, 308 osatuz.
* Zatikizun berria 308 balitz bezala jokatzen da orain.
* 3:3=1
55. lerroa:
* 9×32=288
* 288 azpian jarri eta 308-288=20
* ezin da zifra gehiagorik jeitsijaitsi eta beraz, zatiketa algoritmoa bukatu egin da: 948:32=29, hondarra 20 izanik. Honela ere adieraz daiteke emaitza: 948=32×29+20.
 
::::{|
77. lerroa:
|}
 
== Ikus, gainera ==
 
 
 
 
 
 
== Ikus, gainera ==
* [[Biderketa]]