Delfosko orakulua: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-K. a. IV. mendea +K. a. IV. mendea)
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-K. a. VI. mendea +K. a. VI. mendea)
45. lerroa:
=== Sibila ===
 
Tradizio batzuen arabera, Orakuluan lan egin zuen lehenengo pitia edo pitonisa, Sibila izenekoa zen, eta bere izena orokortu egin zen. Lanbide honen izendapen bezala erabiltzen jarraitu zen. Ez [[Homero]]k, (K. a. IX-VIII. mendeak) ezta [[Hesiodo]]k ere [[K. a. VIII. mende]]a) ez dituzte sibilak aipatzen. Hauen izena, lehen aldiz, [[K. a. VI. mendemendea]]ann agertzen da eta [[Efeso]]ko [[Heraklito]] filosofoa (K. a. [[544]]-[[484]]) da pertsonaia hauek lehen aldiz aipatzen dituena. Pentsatzen zenez, Sibilak Asiakoak ziren, eta, nolabait antzinako pitiak ordeztu zituzten.
 
== Historiaurrean ==
100. lerroa:
[[K. a. VII. mende]]aren amaiera aldera, jada eraikitzen dira Atenea eta Apolorentzako tenplu bereziak, harrizkoak dira, zutabe dorikoekin. Euren hondakinak, denboraren igaroan, tenplu berriak eraikitzeko erabiliak izan ziren.
 
[[K. a. VI. mendemendea]]arenren hasieran, Delfosko santutegiaren eboluzioan eragin handia izan zuten bi gertaera gertatu ziren. Bata, Delfosen ''anfiktionia''ren instalakuntza izan zen, bestea, Pitiar Jokoen berrantolakuntza.
 
[[Anfiktionia]] 12 herri (ez hiriak) batzen zituen liga erlijioso bat zen. Herri horietako gehienak [[Grezia]] erdialdekoak ziren. Bere bilerak, Antelako Demeter jainkosaren santutegian izaten zituen, [[Termopilas]]etik gertu. Delfosko orakuluaren ospea, jada Demeterrena baino handiagoa zenez, hara eraman zuten konfederazio honen egoitza, baina ez horregatik beste santutegia alde batera utziz. Erabaki honek, [[gerra sakratuak]] direlakoak sortu zituen. Hiru izan ziren.
108. lerroa:
Aberaste handia egon zen lehen gerra sakratuaren ondoren, non, hiri greziar batzuk, santutegiaren kontrola eta autoritatea lortzeagatik lehiatu ziren. Honekin, gainontzeko greziar herriekiko nagusitasuna eta ospea lortzen zuten, baita atzerriko erresuma batzuekiko ere. Ekarpenak, greziarren zein barbaroen aldetik izan ziren. Une honetan, Lidiako azken errege izan zen Kresok egin zuen oparia nabarmendu behar da: urrezko lehoi bat, urre lingotezko oinarri baten gainean, eta tona laurden pisatzen zuen urrezko ontzi bat.
 
[[K. a. VI. mendemendea]]arenren lehen erdialdean 12 altxor sortu egin ziren Apoloren tenpluaren inguruan. Tenplu zahar honek [[K. a. 548]]. urtean su hartu zuen, eta, sutearen ondoren, bere berreraikuntza oso motela izan zen. [[K. a. 505]] arte ez zen amaitu tenplu berria, aurrekoa baino handiagoa. Bere eraikuntza, [[Alkmeonidas]] izeneko familia bati esker aurrera eramana izan zen, [[Atenas]]ekoa. Herodotok dioenaren arabera, familia honek, greziar mundu osoko diru ekarpen guztia kudeatu zuen.
 
Exbotu eta ofrenda ekarpenak, gehi altxorren eraikuntza garai honetan zehar, oso handiak izan ziren: