Wikipedia

Vercingetorix: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
No edit summary
5. lerroa:
Galiar tribuak eta hauen buruzagiak Julio Zesarren inbasioaren aurka elkartu zituen, eta erromatarren aurkako erresistentziaren buru izan zen, [[Alesiako gudua|Alesiako sitioan]] errenditzera behartua izan zen arte, K.a. 52. urtean.
 
Vercingetorix-iVercingetorixi buruzko dokumentu historikoak urriak dira, eta hauen egiazkotasuna zalantzan jartzekoa, izan ere denak etsai zituen erromatarrek idatziak izan baitziren. Batez ere Julio Zesarrek berari buruz esandakoak dira ezagunak, galian zeharrekoGaliako gerra-kanpainatan idatzi zuen "''[[Commentarii de bello gállicumgallicum]]''" (GalioakoGaliako gerrari buruzko aipamenak) testuan.
 
== Bizitza eta Galietako Gerra ==
13. lerroa:
 
K.a. 58. urtean, Vercingetorix noble gazte bat zelarik, Julio Zesarrek Galia inbaditu zuen Helvetiarren migrazioa aitzakiatzat harturik. Bere asmoa galiar buruzagiak menperatu eta hauen alegiazko aberastasunak eskuratzea zen, bere ospea handitzeaz batera. Celtillos, Arverniarren errege eta Vercingetorix-en aita, erromatarren kontrako mugimendua zuzentzen saiatu zen, baina harrapatua eta exekutatua izan zen.
Vercingetorixek Zesarrekin ikasi bide zituen Erromatarren taktika militarrak. K.a. 52 urtean, Zesarrek Bretainian jasandako porrota eta Galiako egoera nahaspilatsuaz baliatu zen aitaren bidea jarraitzeko. Arvernoen buruzagitza indarrez hartu eta erromatarren aurkako indarraren lehen postuan ezarri zen, batez ere zerabilen oratoria nabarmenagatik (galiarrek eta erromatarrek estimu handian zuten artea). Erresistentzia gerrila gerrara bideratu zuen, eta galiar tribu ugarik berarekin bat egitea lortu zuen.▼
 
▲Vercingetorixek Zesarrekin ikasi bide zituen Erromatarren taktika militarrak. K.a. 52 urtean, Zesarrek Bretainian jasandako porrota eta Galiako egoera nahaspilatsuaz baliatu zen aitaren bidea jarraitzeko. Arvernoen buruzagitza indarrez hartu eta erromatarren aurkako indarraren lehen postuan ezarri zen, batez ere zerabilen oratoria nabarmenagatik (galiarrek eta erromatarrek estimu handian zuten artea). Erresistentzia gerrilagerrilla gerrara bideratu zuen, eta galiar tribu ugarik berarekin bat egitea lortu zuen.
Carnutes-ko basoko kontzilioan aldarrikatu zen Galia osoaren altxamentua, eta Vercingetorix-ek buruzagi eta noble galiarren leialtasuna irabazi zuen. Laster erakutsi zuen erromatarren aurkako borrokan galiar koalizioa bideratzeko zituen gaitasunak (etsaiaren gerra tekniken gaineko ezagutzagatik bereziki).▼
Zesarrek gerran lau urte zeramatzala, eta galiar lurralde asko menperaturik zituelarik Belgiarrak erreboltatu egin ziren K.a.53 urtean. Hurrengo urteko urtarrilean izan zen Vercingetorix-en altxamentua, eta Galia osoa elkartu zen erromatarren aurka.▼
 
▲Carnutes-koCarnutesko basoko kontzilioan aldarrikatu zen Galia osoaren altxamentuaaltxamendua, eta Vercingetorix-ekVercingetorixek buruzagi eta noble galiarren leialtasuna irabazi zuen. Laster erakutsi zuen erromatarren aurkako borrokan galiar koalizioa bideratzeko zituen gaitasunak (etsaiaren gerra tekniken gaineko ezagutzagatik bereziki).
Vercingetorix-ek erromatarren kontrako gerra irekia saihestu zuen, etsaiak taktika militarrean eta armamentuan erraz gailenduko baizitzaizkien galiarrei, eta gerrila erasoen bidez eta erromatarren horniketa bideak moztuz hauek makaltzeari ekin zion. Erromatarrak beren baseetatik hurrunarazi zituen Zesarren erasoen aurrean ihes eginez, eta erromatarrek har zitzaketen herriei su emanez, hauek zer janik izan ez zezaten. Zesarrek muturreko estrategia horrek zenbait galiar triburengan sortu zuen mesfidantzaz baliatu zen hauekin itunak egiteko. Aliatu galiarren laguntzaz eta estrategia aipagarrien bidez zenbait garaipen lortu zituen, ''Avaricum''go ([[Bourges]]) hiria hartzea bereziki, bertako 40 000 biztanle hilarazi zituelarik eta gainerakoak esklabu hartu, erreboltariei lezio bezala. ▼
 
▲Zesarrek gerran lau urte zeramatzala, eta galiar lurralde asko menperaturik zituelarik Belgiarrak erreboltatu egin ziren K.a.53 urtean. Hurrengo urteko urtarrilean izan zen Vercingetorix-enVercingetorixen altxamentuaaltxamendua, eta Galia osoa elkartu zen erromatarren aurka.
 
▲Vercingetorix-ekVercingetorixek erromatarren kontrako gerra irekia saihestu zuen, etsaiak taktika militarrean eta armamentuan erraz gailenduko baizitzaizkienbaitzitzaizkien galiarrei, eta gerrilagerrilla erasoen bidez eta erromatarren horniketa bideak moztuz hauek makaltzeari ekin zion. Erromatarrak beren baseetatik hurrunaraziurrunarazi zituen Zesarren erasoen aurrean ihes eginez, eta erromatarrek har zitzaketen herriei su emanez, hauek zer janik izan ez zezaten. Zesarrek muturreko estrategia horrek zenbait galiar triburengan sortu zuen mesfidantzaz baliatu zen hauekin itunak egiteko. Aliatu galiarren laguntzaz eta estrategia aipagarrien bidez zenbait garaipen lortu zituen, ''Avaricum''goAvaricumgo ([[Bourges]]) hiria hartzea bereziki, bertako 40 000 biztanle hilarazi zituelarik eta gainerakoak esklabuesklabo hartu, erreboltariei lezio bezala.
12 hilabete geroago Zesarrek Vercingetorix Alesiako babeslekuan inguratu zuen. Galiarren armada banaturik zegoen, Vercingetorixekin zati bat, Alesian setiatua, eta setio lerrotik kanpo bestea, elkarrekin komunikaziorik ez zutelarik.
Galiarrak garaituak izan ziren eta Alesiar gotorlekua elikagai faltaz erori zen ziuraski. Vercingetorix, bere armadura onenak jantzita Julio Zesarren aurrera joan zen eta honen oinetan utzi zituen bere armak, errendizio seinale gisa. Zesarrek garaikur bezala eraman zuen Erromara eta bertan gartzelaratua izan zen bost urtez, jendaurrean erakutsia eta umiliatua izan aurretik.
Ez dago argi nola hil zen buruzagi galiarra, baina kondairak dio erromanErroman erakutsia izan hosteanostean lepamoztualepoa izanmoztu zelaziotela.
 
{{Commonskat|Vercingetorix|Vercingétorix}}
 
[[Kategoria:Frantziako historia]]
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Vercingetorix"(e)tik eskuratuta