Nazioarteko Zigor Auzitegia: berrikuspenen arteko aldeak

| above = Nazioarteko Zigor GorteaAuzitegia<br />International Criminal Court<br />Cour Pénale Internationale

'''Nazioarteko Zigor Gortea,Auzitegia''' nazioarteko justizi auzitegi iraunkor bat da; genozidio krimena, gerra krimena, eta gizateriaren kontrako krimenak epaitzeko eskumena du. Nazioarteko Zigor GortearenAuzitegiaren egoitza [[Haga]]n dago ([[Herbehereak]]).

GortearenAuzitegiaren zuzeneko aurrekariak [[Nurenbergeko epaiketak|Nurenbergeko]] eta [[Tokio]]ko epaiketak izan ziren. Epaiketa horiek kritika ugari jaso arren, legezkotasun printzipioa hausten zutelakoan, nazioarteko justizian aurrera pauso handia izan ziren.

Beraz, nazioarteko zigor auzitegi iraunkor baten beharraz jabetuta, eta nazioarteko zuzenbide penalaren eta nazioarteko giza eskubideen garapenaz baliatuta, 1998 urtean Nazioarteko Zigor GortearenAuzitegiaren Estatutua idatzi eta sinatu zen.

Estatu Parte-Hartzaileen Batzarra, GortearenAuzitegiaren organo legegilea da. Erromako Estatutua berretsi duten estatuez osaturik dago, hau da, estatu parte-hartzaileen ordezkariez osaturik. GortearenAuzitegiaren inpartzialtasuna babestearren, Estatu Parte-Hartzaileen Batzarra ez da GortearenAuzitegiaren organo bat.

Nazioarteko GorteaAuzitegia autonomoa da, baina bertan parte hartzen duten estatuekin lan egiten du.

Erromako Estatutuaren 5. artikuluan daude ezarriak, eta krimen horietaz arduratzeko eskumena bakarrik izango du GorteakAuzitegiak:

* Eraso krimena (definiziorik gabe oraingoz; beraz, GorteaAuzitegia ez da eskudun krimen honetaz arduratzeko)

=== GortearenAuzitegiaren printzipio juridikoak ===

GortearenAuzitegiaren funtzionamendua arautzen duten arau eta printzipioek gorte hau auzitegi berezia bihurtzen dute, kasu partikularrez bakarrik arduratzeko eskumena ematen baitiote.

Honako hauek dira GortearenAuzitegiaren printzipio juridikoak:

* Subsidiariotasun printzipioa: GortearenAuzitegiaren eskuduntza subsidiarioa da. Hau da, GorteaAuzitegia bakarrik da eskudun estatu batek epaitzen ez duenean edo ezin duenean epaitu.

* ''Ratione personae'' atzeraeraginik ez: 2002 urtetik aurrera gauzatutako krimenak bakarrik epaitzeko eskumena du GorteakAuzitegiak.

* Erantzukizun penal indibiduala: Pertsona juridikoak GortearenAuzitegiaren eskumenetik kanpo geratuko dira. Zilegi ez diren elkarteetan parte hartzea inguruabar astungarria da.

* GorteaAuzitegia ez da eskudun adinez nagusi ez diren pertsonak epaitzeko,

* Berdintasun printzipioa: pertsona guztiak berdinak dira GortearenAuzitegiaren aurrean. Nahiz eta inputatua gobernuburua izan, adibidez.

GorteakAuzitegiak hiru era hauetan abiaraz dezake delituen ikerketa:

* GortearenAuzitegiaren fiskalak eraginda (ofizioz)

Behin ikertzeko eskaera GorteraAuzitegira iritsita, fiskalari dagokio kasuarekin jarraitzea edo artxibatzea. Kasuarekin jarraitzen badu, akusazio bat aurkezten du Aurretiazko Erabakizunen Ganberak berrikusteko. Azken organo honen oniritzia lortzen bada, fiskalaren akusazioa Lehenengo Instantziako Ganberaren esku uzten da, epaiketa egiteko. Ganbera honek emandako epaia Apelazio Ganberan apelatu daiteke.

GorteakAuzitegiak ezarri ditzakeen zigorrek ezin dute 30 urteko zigor-kartzela gainditu. Hala ere, krimenen larritasuna eta kondenatuaren egoeraren arabera, biziarteko kartzela zigorra ere ezarri dezake. Azkenik, isun-zigorrak ezar ditzake eta kondenatuaren jabetzak konfiskatu ditzake. (77. artikulua).

Zigorren betetzea, Herbehereetan edota beste estatu batean ezarri daiteke, GortearenAuzitegiaren eta estatu horien arteko hitzarmenen arabera.

Honetarako baimena ematen dioten GortearenAuzitegiaren Estatutuen xedapenen arabera, GorteakAuzitegiak bai estatuekin eta bai nazioarteko erakundeekin itunak sina ditzake lankidetzarako, ikerketarako edo ezarritako zigorren betearazpenerako. Itun horiek Estatutuaren osagarriak izan daitezke sinatzaileentzat.

98. artikulua, nazioarteko itun batek estatu bateko nazionalak babesten dituen kasuetan, GortearenAuzitegiaren ebazpenak saihesteko bide bat da.

Salbuespenezko egoeretarako dago arau hau, baina AEBk orokorki hedatu du, hau da, anitz lankidetza itun sinatu ditu beste estatu batzuekin GortearenAuzitegiaren ebazpenak saihestearren. 2003 urtetik aurrera AEB 98. artikuluaren izenean esklusio itunak lortzeko presio neurriak hartzen hasi da (adibidez, aipatutako nazioarteko itun hauek sinatzen ez dituzten estatuei, laguntza militarrak ez ematea. Presio neurri horren eraginez, hainbat estatu kaltetuak izan dira: Brasil, Ekuador, Peru, Hegoafrika, Venezuela eta beste hainbat Afrikako eta Latin Amerikako estatu ere).

AEBren kasua da eztabaida gehien sortarazi duena. 2002ko abuztuaren 2an, estatu horren Kongresuak Ipar Ameriketako kanpo zerbitzuak egiten zituzten langileen babeserako legea onartu zuten (American Servicemembers'Protection Act). GortearenAuzitegiaren botereari ihes egiteko azpijoko bat besterik ez zen, lege hori dela medio, gorteak ezin baititu langile horiek epaitu (estradizioa beraz, ezin daiteke ezarri).

GorteakAuzitegiak ezagutu dituen lehenengo kasuak, Kongoko Errepublika Demokratikoan, Ugandako Errepublikan, Afrika Erdiko Errepublikan eta Sudanen gertaturiko krimenengatik izan dira eta estatu haien eskaerengatik abiarazi dira; Sudanen kasuan ordea (edo Darfur kasua bezala ere ezagutua) NBEren Segurtasun Kontseiluak eskatu zion GorteariAuzitegiari auzi horretaz arduratzea. Ugandako kasuan gainera, 2005eko urriaren 14an, GortekoAuzitegiko fiskalak ofizioz nazioarteko bilatze eta atzemate agindu bat jaulki zuen, Jaunaren Erresistentzia Armadan parte hartzen zuten bost Ugandarren kontra, beraien estatuan bertan krimen larriak gauzatzeagatik.

* [http://www.icc-cpi.int/ Nazioarteko Zigor GortearenAuzitegiaren webgune ofiziala]