Quark: berrikuspenen arteko aldeak

Sei quark mota ezberdin daude, eta partikula fisikariek izen hauek eman dizkiete:

 

 

Modu arbitrarioan izendatuak izan ziren, erabiltzeko eta gogoratzeko erraza zen modu batean izendatzeko beharraren beharrez, dagozkien [[antiquark]]ekin batera. Sorgindua, bitxia, tontorra eta hondoa barietateak oso ezegonkorrak dira eta [[Big Bang]]aren ondorengo segunduan desegin ziren, baina partikula fisikariek birsortu eta ikertu egin ditzakete. Goi eta behe barietateak, ordea, bai mantentzen dira, eta beste gauza batzuen artean euren karga elektrikoagatik bereizten dira.

Quarkak materiaren eraikuntzaren funtsak aurkitzeko saiakeren ondorioa dira. [[XIX. mendea]]n teoria atomikoaren garaipenarekin atomoak materiaren osagairik txikiena zirela ondorioztatzen zen eta hortik bere ''banaezin'' izena. [[Rutherforden eredu atomikoa]]rekin [[atomo]]a banaezina ez zela frogatu zen, eta [[nukleo atomiko|nukleo]] eta [[elektroi laino]] batez osatua zegoela. Ondoren, nukleo atomikoa protoiz eta neutroiz osatua zegoela frogatu zen. Soilik bost funtsezko partikulekin, protoi, neutroi eta elektroiak kontutan hartu gabe, [[1930eko hamarkada]]n erradiazio altuko [[muoi]]ak eta [[neutrino]]ren batzuk agertzen hasi ziren modu ez zuzenean. [[Mesoi]] eta [[barioi]] gehiagoren agerpenarekin, lehenik erradiazio altuarekin egindako esperimentuetan eta ondoren, [[partikula azeleragailu]]etan, partikula multzo handi baten aurrean geundela zirudien eta geroz eta funtsezko partikula gehiago bilatzeko bultzada izan zen.

 

 

Eskema hau Gell-Mannek [[zortzi modukoa]] bezala deitu zuen (eightfold way [[ingeles]]ez), ereduko zortzikoteen eta [[budismo]]ko zortzi bide edo moduen arteko lotura adimentsu bat.

 

== Ikus, gainera ==

 

== Kanpo loturak ==

 

[[Kategoria:Fisika]]