Arabako Lautadako kuadrilla: berrikuspenen arteko aldeak

[[Fitxategi:Escudo de la Cuadrilla de Salvatierra.svg|thumb|80px|right|Kuadrillaren armarria]]

 

 

 

Iparraldean [[Gipuzkoa]]ko [[Debagoiena]] eta [[Goierri]]ko eskualdeekin egiten du muga; hegoaldean, [[Entzia-Iturrietako Partzuergoa]]rekin; ekialdean, [[Nafarroa]]ko [[Burunda]]rekin, eta mendebaldean, [[Gasteiz]]ekin.

 

Iparraldean, sartaldetik sortaldera [[Elgeako mendilerroa]], [[Urkilla mendilerroa|Urkilla]] eta [[Altzaniako mendilerroa|Altzania]] ditugu jarraian. Hego-ekialdean [[Entziako mendilerroa]] zabaltzen da bestela.

 

|}

 

[[XVIII. mende]]ko amaiera arte euskararen erabilpena zabala zen Aguraingo Kuadrilla honetan, [[1787]]ko testu honek aipatu bezala: ''"Hablan el idioma bascongado muchos pueblos de la Vicaría de Vitoria, todos los de Gamboa, los más de Salvatierra (...)"''. Bestela, Eugène Coquebert de Monbret-ek [[1807]]an egindako ikerketaren arabera euskararen eremuan sartuta zeuden Asparrena, Agurain, Iruraitz-Gauna eta Barrundia, eta dexente hegoalderago zabaltzen zen. [[Luis Luziano Bonaparte]]k azkenik [[XIX. mende]]ko bigarren erdialdean Barrundiaren barruan Marieta-Larrintzar eta Elgea herri euskalduntzat jotzen zituen, erdalduntze bidean Zuhatzola, Ozeta, Hermua eta Larrea, eta erdaldunduak gainontzekoak.

 

 

=== Ondarea ===

 

Monumentu erlijiosoei dagokionez eliza [[erromaniko]]ak ikusgai daude eskualdean, [[Burgelu]], [[Dulantzi]] eta [[Gazeo]]koak ([[Iruraitz-Gauna]]) hain zuzen ere.

Arlo zibilean armarridun etxe eta jauregiak, [[Erdi Aro]] eta [[Pizkunde]] garaikoak, eskualde honetako garrantzi historikoaren lekukoak dira.

 

* [[Arabako eskualdeak]]