Matthäus-Passion: berrikuspenen arteko aldeak

[[Koral]]ak, [[aria]]k eta [[errezatitoboakerrezitatiboak]] nahastuztartekatuz, Bachek musika klasikoaren obra hobereenatarikoahoberenetarikoa hartua izan den partitura zoragarri hau [[1727]]an edo idatzi zuen. Gaur egun musika [[zuzendari (musika)|zuzendari]] ezaguna bilakatu nahi duen edonork jo beharreko obra bilakatu da.

Gorago esan bezala, badirudi Bachek [[1727]]an aldera idatzi zuela, urte hartako Ostiral Santuan [[Leipzig]]neko [[Thomaskirche]]n estreinatzeko. Hala ere, estrenaldi data [[1728]] edo [[1729]]an kokatzen duten adituak ere badaude. Ezberdintasun hau Bachek pasioa urte bakoitzeko [[aste santu]]ko ospakizunetarako aldatu beharrean aurkitu zelako da, eta hori dela eta, partituraren bertsio bat baino gehiago egon zen, nahiz eta gaur egun ezagutzen duguna [[1736]]ko [[Martxoaren 30]]an estreinatutakoa daden, bi organoenorganoren laguntza gaineratzen zuena. <br />

Obra ez zen [[Leipzig]]tik kanpo estreinatu [[1829]]rarte, [[Felix Mendelssohn]]ek [[Berlin]]en obraren laburpen bat interpretatu zuen arte. Bachen musikaren berpizketak txalo ugari jaso zituen eta arrezkeroharrezkero, Bachen lanak entzule eta kritikoen ahoetan jarraitu du gauregunarte, obra luzeenak batez ere. <br />

San Mateoren pasioa badirudi Bachek idatzitako bost pasioetako bat dela, [[1724]]ko San Ion eta [[1931]]ko San Markos pasioaren artean, falta diren beste biak galduta daudelarik. Garai hartan aste santuko ostiralean pasioa errepresentatzen zen. XVII mendean errepresentazio hauek [[a capella]] errezitatiboak izateari uzten diote eta orkestrazioaz gain, gai sakroko koralak eta ariak tartekatzen dira. Bachen garaiko lanetariko bat LeipizenLeipzigen urtero egiten ziren errepresentaketa hauei musika jartzea zen. Aipatzekoa da obra honen orkestra biak denbora hartako hainbat instrumentu faltan dituztela, esaterako tronpetan eta danborrak.<br />

San Ionen pasioko [[madrigal]]etako letra hainbat iturrietatikiturritatik hartua omen da eta hori dela eta obrak ez du tema osotasunik. Hori deta eta, Bachek San Mateoren pasiorako Picanderri laguntza eskatu zion, [[kantata|kantaten]] testua idazten zizkiozizkion poeta sakroa. Bukatzerakoan, San Mateoren pasioa ebanjelioko 26 eta 27garren atalaz gain, Picanderrek idatzitako madrigal antzeko 28 testu elizkoi eta publikoak abestu zitzakeen eta 14 koral zituen. Koral hauek alemaniar himno protestanteak dira, entzuleek jainkoaren hitzei erantzun unkigarriahunkigarria abesteko. Guztira, 68 atal dira, bi zatitan banatuta, 3 ordu gutxi gora behera, nahiz eta Bachen nagusiek esan bere lanak ezin zirela ez luzeegiak ez opera estilokoak izan. <br />

Hasierako koralaren bukaeran, Jesusek bere heriotza urbilhurbil dagoela esaten du. Jarraitzaileak, hitz hauek esaterakoan, ''Herzliebster Jesu'' korala abesten dute, Caifas eta herriko kontseiluak Jesusen atxiloketa eztabaidatzen duten bitartean. Lau, bost, sei, zazpi, zortzi eta bederatzigarren atalean historian,ataletan Betaniako emakumearen historia kontatzen zaigu, baina hamargarren atalean kontraltoak edertasun haundiko aria abesten du, non Betaniako emakumeak bere damuak azaltzen dituen. Estruktura berdina erabiliz, Bachek musika arlo ezberdinak nahastenelkartzen joango da obra osoan zehar, lau abots bakarlarientzat aria zoragarriak idazten. Aipatzekoak dira 16. ataleko ''Ich will bei meinem Jesu wachen'' tenore eta koroarentzat, 47. ataleko ''Erbarme dich'' altoaren aria (Bachen lanik ezagunetariko bat) eta 61. ataleko ''Können Tränen meiner Wangen'', altoarentzat berriro ere. Aria guzti hauek, Betaniako emakumearenaren antzera ebanjelioko pertsonaiek edo eta sinesle anonimo batek egiten dituzten meditazio eta pentsaerak dira, bakarlarien hitzetan. Lehenago aipatutako ''Erbarme dich'' aria honen adibide da. Aurreko atalean Pedrok Jesus hiruretan ezeztu ostean, aria honetan Pedrok edo edozein sineslek Jainkoari errukia eskatzen dio.