Kieveko Rusa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Erantsia: mn:Киевийн Русь
No edit summary
18. lerroa:
| hiriburua=[[Novgorod]] [[882]] arte, [[Kiev]] [[882]]tik aurrera
| hiriburu mota=Hiriburuak
| hizkuntza=[[Antzinako ekialdeko eslabieraeslaviera]]
| erlijioa=
| eremua=
25. lerroa:
}}
[[Fitxategi:Kievan_Rus_en.jpg|thumb|290px|Kieveko Printzerriaren mapa, XI. mendea.]]
'''Kieveko Rusa''' edo '''Antzinako Errusiar Estatua''' lehen [[ekialdeko eslabiareslaviar]] estatua izan zen, [[Kiev]]etik gobernatua, gaur egun [[Ukraina]] herrialdeko hiriburua dena, [[880]]tik [[XII. mendea]]ren erdialderarteerdialdera arte. [[Vladimir I.a Kievekoa]] Handiaren ([[980]]-[[1015]] eta honen seme [[YaroslavJaroslav I.a Jakintsua]]ren ([[1015]]-[[1054]]) erregealdiak [[Kiev]]en urrezko aroa suposatu zuten, [[kristautasun]] ortodoxoaren onarpena eta eslabiar hizkuntzan idatzitako lehen lege kodea ikusi zituena, [[RusskayaRuskaia Pravda]] izenekoa. Kieveko Rusa [[Erdi Aro]]an [[Europa]]n existitu zen estaturik handiena izan zen.
 
== Kieveko Rusaren jatorria ==
Rus honetako kronikarik antzinakoena den [[Nestorren Kronika]]ren arabera, [[Rurik]] izeneko [[barego]] bat (izen honek [[belatz]]a esan nahi du. Serbiar-luzitaniar hizkuntzan Rurk belatza da, Rarog eslabiareslaviar mitologian ere suzko belatz bat da. Obodritak, Baltiko itsasoan bizi ziren eslabiareslaviar konfederakuntza bat, era berean Reregi deituak ziren, hauen hiriburua Rerik deitzen zelarik. [[Errusia]]n aurkitutako erdi aroko txanponek gaur egun [[Ukraina]]ko errepublikak erabiltzen duen ikurra daramate, bere harrapakinaren gainera erortzen ari den belatz bat alegia, hori zen baltiar eslabiarreneslaviarren ruriktar dinastiaren ikurra. Gainera, belatza, eslabiareslaviar [[folklore]]ko ikurrik ezagunena da. Oraindik [[Polonia]]n eta [[Txekiar Errepublika]]n Rerik eta Ririk izenak aurki daitezke, erabat bertakoak) Novgorod hirian ezarri zen (lider bezala aukeratu zuten zenbait tribu eslabiareslaviar eta finlandiarrek) [[860]] inguruan hegoaldera joan eta bere agintea [[Kiev]]era zabaldu aurretik. Kronikak Rurik [[Rurikovitx]] dinastiaren aitalehen bezala aipatzen du. Honela dio:
 
''6367. urtean (859): Itsasoz harandiko baregoek [[txudo]], [[eslabiareslaviar]], [[meria]]r, [[vesiar]], [[krivitxe]]en... zerga jaso zuten. 6370ean (862): Baregoak itsasoaren beste aldera itzultzea eragin zuten, hauei zerga ordaintzeari uko egin zioten eta euren burua gobernatzea adostu zuten. Baina ez zen legerik egon euren artean, eta tribu bakoitza beste tribuen aurka altxatu zen. Honela, ezinikusia nagusitu zen euren artean, eta euren artean borrokan hasi ziren. Honako hau esan zioten elkarri: "Gugan aginduko duen eta ohituraren arabera epaituko duen printze bat aukera dezagun". Honela, itsasoz harandik joan ziren, baregoen bila, rusen bila. Barego hauek rus deituak ziren, beste batzuk suediar, normandiar, anglo eta godoak deitzen ziren bezala. Txudoek, eslabiarrekeslaviarrek, krivitxeek eta vesek, orduan, honako hau esan zieten rusei: "Gure herrialdea handia eta aberatsa da, baina ez dago ordenarik bertan. Etor daitezela printzeak gugan agintzera". Hiru anaia euren seme-alabekin batera, borondatezko bezala agertu ziren. Eurekin batera rus guztiak hartu zituzten eta etorri egin ziren.''
 
[[Kategoria:Errusiako historia]]