Euskara: berrikuspenen arteko aldeak

Gaur egun lanabes guzti hauek berdinezkoak dira baina “aitza” hitza eramateak garai baten harrizkoak izan zirela adierazi omen ditzakete.

 

 

[[Erromatar Inperioa|Erroma]]tarrak etorri zirenean, [[euskara]]k gaurkoa baino askoz ere hedapen zabalagoa zeukan. Frogaturik dago [[Garona]] (iparraldetik) eta [[Ebro]] (hegoaldetik) ibaien artean erabiltzen zela, eta bere erabilera erdialdeko Pirinioetaraino (ekialdetik) ere heltzen zela. [[Euskara]]ren mendebaldeko mugak, berriz, ez dira oso argiak . Garai hartan, [[euskara]]z honako tribu zahar hauek mintzo ziren: [[Akitani]]arrak, [[Baskoiak]], [[Barduliar]]rak, [[Beroi]]ak, [[Karistiar]]rak eta agian, [[Autrigoi]]ak.

[[Euskara]]ren egitura sintaktikoak , berriz, nortasun propioarekin jarraitu du, eraginak gorabehera.

 

 

[[Erromatar]]rek ekarritako [[latin]]aren ezarpenak eta zabalpenak garai hartan [[euskara]] inguratzen zuten hizkuntza guztiak desagerrarazi zituen: hizkuntza indoeuroparrak ([[Galiako zelta|galiera]], [[zeltiberiera]], [[lusitaniera]]…) eta hizkuntza ez indoeuroparrak ([[iberiera]], [[tartesiera]]…). Nabarmenezkoa da galdu ziren hizkuntza haiek garapen kultural handia izan zutela eta idatzizko testigantzak utzi zizkigutela. Denborarekin, [[latin]]ak garapen diferentea izan zuen eskualdearen arabera, eta [[Erdi Aroa]]n [[hizkuntza erromaniko]]ak sortu ziren. Hala ere, [[euskara]]k eutsi zion latinaren eta hizkuntza erromanikoen hedatzeari.

 

 

Euskararen jatorria inoiz ez da jakin zehazki, baina hainbat teoria daude. Batzuk hizkuntza kaukasikoetatik datorrelako teorian oinarritzen dira; beste batzuek, berriz, hizkuntza berebereetatik datorrela diote: ez dakigu zehatz-mehatz.