Hispano-arabiar artea: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robot: Automated text replacement (-omeiar +omeiatar & -Omeiar +Omeiatar ) |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Mosque of Cordoba Spain.jpg|thumb|right|320px|Kordobako Meskitako arabiar arkitektura.]]
'''Hispano-arabiar artea''' [[Al Andalus]] eskualdean garatutako [[
Monumentu nagusien artean daude:
11. lerroa:
== Garaia ==
Arte islamdarra [[islam]] erlijioarekin oso lotuta zegoen. [[Mahoma]]k [[VII. mende]]an Alaren gurtza hasi zuen eta, oso denbora gutxian, [[Iberiar penintsula]]tik [[India]]raino zabaldu zen erlijioa. Garai hartan,
Musulmanak Iberiar penintsulara [[711]]an heldu ziren, erreinu [[bisigodo]]a gerran zegoen garaian ondorengotza arazoak zirela-eta. Don Rodrigo aurreko erregea zen Witizaren familiarekin aurka zegoen. Azkeneko hauek laguntza eskatu zioten [[Afrika]] iparraldeko [[berbere]] tribu islamdarrei. Don Rodrigo irabaztean, ia esfortzurik gabe, musulmanak ia [[Hispania]] osoa bereganatu zuten, [[722]] urteraino. Musulmanek ez zuten indarkeria handiz euren legeak ezartzen, bakarrik leku estrategikoenak hartzera abiatu ziren, eta handik beste guztia kontrolatu.
21. lerroa:
* [[Kordobako kaliferria]]: [[Abderraman III.a]] [[912]] heldu zen boterera, eta lortutako garaipenen ondorioz bere izena goraipatzea lortu zuen. Horren ondorioz, 929.an kalifa titulua hartu zuen, hau da, Al Andalus ez zen politikoki bakarrik banatuta egongo, erlijio aldetik ere bai.
* [[Taifa]] erresumak: [[Almanzor]] diktadorea [[1002]]an hiltzean, krisialdian sartu zen
* [[Granadako Erresuma|Granadako Nazari erreinua]]: Erreinu kristauek pixkanaka euren lurrak zabaltzea lortu zuten eta Al Andalus egungo [[Granada]] eta inguruko lurraldea baino ez izatera iritsi zela. Azkenean, [[1492]]an [[Errege Katoliko]]ek ia 800 urtez Iberiar penintsulan egon ziren musulmanak kanporatzea lortu zuten.
28. lerroa:
[[Fitxategi:PatioDeLosLeones.jpg|thumb|right|320px|Lehoien patioa (''Patio de los leones''), [[Alhambra]].]]
Arte hispano-arabiarraren adierazpen
* Materialak: Apalak, merkeak eta arinak. [[Adreilu]]a zen ugarienak, adibidez [[arku (arkitektura)|ferra arkuen]] dobela eta salmerretan ordezkatzeko. [[Igeltsu]]a eta [[zur]]a ere erabiltzen zen, eta gutxitan, [[marmol]]a.
34. lerroa:
* Euskarriak: Eraikinak proportzio handikoak ez zirenez hauek sinpleak eta txikiak ziren.
** Pilare eta eta zutabe meheak.
** Kapitelak [[korintiar ordena|korintiar]] jatorrikoak, kubikoak edo ''mokarabeak'' ziren.
** Arkuak: Lau mota nagusi zeuden. Ferra arkua, gingilduna ([[X. mende]]koa), gurutzatuak eta ferra arku zorrotza (X. mendekoa ere).
** Gangak: Kanoi gangak, esfera erdikoa, ganga eskifatua (ferra arku zorrotzekin egina) eta nerbio ganga. Kupulak sarri erabiltzen ziren. Igeltsuz edota zurez egiten ziren eta ondoren apaindu, elementu apalez eraikitzen baitziren.
| |||