Lehen hizkuntza: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Ama hizkuntza izenburuaren ordez, Lehen hizkuntza ezarri da: Zehatzagoa da, eta hizkuntzalaritzan erabiliena |
No edit summary |
||
1. lerroa:
Gizabanako baten '''lehen hizkuntza''' ('''jaiotzetiko hizkuntza''' edo '''ama hizkuntza''' izenez ere ezaguna) gizabanako horrek jaiotzetik ikasi duen [[hizkuntza]] da,<ref>Leonard Bloomfield (1933): ''Language''. ISBN 8120811968.</ref> edo gizabanako horrek hobekien hitz egiten duen hizkuntza, eta kultura nortasun soziolinguistikorako oinarri izaten da maiz.<ref>Alan Davies (2003): ''The native speaker: myth and reality''. Bilingual Education and Bilingualism bilduma, 38. zenbakia, Multilingual Matters argitaletxea. ISBN 1853596221.</ref>
Gizabanako batek, beraz, lehen hizkuntza bat baino gehiago izan ditzake; oso ohikoa dugu [[euskal herritar]] batek [[euskara]] eta [[gaztelania]] lehen hizkuntzatzat izatea.
== Ikasketa ==
Orokorrean, haur batek
▲Orokorrean, haur batek bere ama hizkuntzaren oinarrizkoa ikasten du bere [[familia]]ren bitartez. Ama hizkuntzarekin erakusten duen gaitasunak ondorengo ikasketetarako oinarrizkoa da, ama hizkuntza [[pentsamendu]]aren oinarria dela uste baitute. Ama hizkuntza ez menperatzeak [[bigarren hizkuntza]] batzuk ikastea zailtzen du eta honenbestez garrantzizkoa da hau pertsona baten [[hezkuntza]]n.
== Elebitasuna ==
Pertsona batek bi hizkuntza edo gehiago
Elebitasuna
▲Pertsona batek bi hizkuntza edo gehiago ama hizkuntza bezala dituenean, [[elebitasun|elebiduna]] dela esaten da. Hizkuntza horien ikasketa ordenak ez du zertan horietan duen maila adierazi behar. Adibidez, litekeena da pertsona batek [[euskara]] ikasi izana lehenengo, baina ondoren [[Ingalaterra]]ra bizitzera joan izanak [[ingeles]]ez maila altuagoa izatea suposatu lezake.
▲Elebitasuna ohikoa da, esate baterako, [[Euskal Herria]]n; [[Hego Euskal Herria]]n [[euskara]] eta [[gaztelania]] izatea ama hizkuntza, eta [[Ipar Euskal Herria]]n euskara eta [[frantses]]a.
== Bitxikeriak ==
[[Noam Chomsky]]ren azken teoria onartuenaren arabera,
== Kanpo erreferentzia ==
▲[[Noam Chomsky]]ren azken teoria onartuenaren arabera, ama hizkuntza bat 12 urte izan arte ikas daiteke. Adin horretatik aurrera, pertsona baten hizkuntza ikasketa maila baxuagoa da, eta ikasitako hizkuntzak bigarren hizkuntza bezala hartzen dira kontutan.
* [http://www1.euskadi.net/euskara_adierazleak/Dialog/varval.apl?gaia=25&ma=px82_e&ti=Lehen+hizkuntza+(%3E+%3D+16+urte),+adinaren+arabera+(Euskal+Herria)+&path=/euskara_adierazleak/euskara_adierazleak_dat/px/&lang=1 «Lehen hizkuntza (> = 16 urte), adinaren arabera (Euskal Herria)»] taula, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza.
* Bernardo Atxaga: [http://www.prospectiva.eu/atxaga/testuak-textos/nire-lehen-hizkuntza «Nire lehen hizkuntza»].
* Andoni Barreña, Iñaki Garcia eta beste: «Euskararen garapena lehen hizkuntza legez eta morfologiaren agerrera mailakatuaren inguruan». ''Uztaro: giza eta gizarte-zientzien aldizkaria'', ISSN 1130-5738, 60. zenbakia, 2007, 67-87. orrialdeak.
[[Kategoria:Hizkuntzak]]
| |||