Ahari (mitologia): berrikuspenen arteko aldeak

Bertakoek sinisten zutenez, ahariren bizilekua den Okinako leizetik sortzen omen ziren eskualdeko uztak eta baratzak suntsitzen zituzten ekaitz eta txingor-hodeiak.

* Garai batean Nafarroako, Aragoiko eta Kataluniako Pirinioetako artzainek "Martak" izenarekin deitzen zituzten haien artaldetako ardi beltzak. Abere hauek, ustez, indar magiko handiak zituzten, eta garestiago saltzen ziren azoketan.

 

Artaldetik tximista eta gaixotasunak aldentzeko indarra zutela uste zuten, baina ardi hauek ez direla markatu behar, eta ezin zaiela isatsa moztu. Bestela ilajeari egindako edozein kaltea beraien indar magikoa murrizten duelako.