Euskal abeslari: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
2. lerroa:
== Historia ==
=== XIX. mendea ===
[[Fitxategi:bilintx.png|thumb|right|150px|''[[Bilintx]]'' bertsolaria]]
{{aipu|Beno, garai hartako kronikak kontutan hartuta eta zintzo jokatuz, nik uste dut zera esan daitekeela: Iparragirre ez zela abeslari handi bat izan, ez zela konpositore eta berritzaile nabarmenik izan, ez eta poeta sakon bat ere. Hala ere, herriaren sentipenen itzultzaile izugarria da. Badago zerbait, ez dakit zehazki zer den, Iparragirre erakargarri eta betirako egiten duena. Horrek deitu izan digu beti atentzioa. Beraz, ikuspuntu kritiko batetik, ez zen bere aurrean txapela kentzeko moduko egilea izan, baina, hil zela 118 urte bete direnean, gaur egun balioa duten sentimenduak igortzen jakin izan zuen gizona izan zela esan daiteke.|Natxo de Felipe<ref>Igor Cubillok eginiko elkarrizketa: [http://www.elpais.com/articulo/pais/vasco/FELIPE/_NATXO_DE_/MUSICA/OSKORRI_/MUSICA/Iparragirre/ez/zen/abeslari/eta/konpositore/handia/izan/ez/eta/poeta/sakona/elpepuesppvs/19991022elpvas_22/Tes «Iparragirre ez zen abeslari eta konpositore handia izan, ez eta poeta sakona ere»,] ''El País'', 1999-10-22.</ref>}}
Mende hartako bertsolari zaharrenen artean [[Xenpelar]] [[Errenteria|errenteriarra]] dugu ospetsuena. Haren bertso sorta askok bizirik diraute euskal kantutegian: ''Betroiarenak'', ''Pasaiako zezenarenak'' edo ''Ia guriak egin du'', esaterako. [[Jose Mari Iparragirre]]ren abestiak eta [[Bilintx]]en bertsoak ere aipagarriak dira. Lehenaren ''Ume eder bat'' eta ''Gernikako arbola'' edo bigarrenaren ''Bein batian Loiolan'' eta ''Loriak udan intza bezela'', oso ezagunak dira. Nabarmen ageri dira [[Iparraldea|Iparraldeko]] koblakariak ere, hala nola [[Zuberoa]]ko Piarres Topet ''[[Etxahun]]'' [[Barkoxe|barkoxtarra]] (''Ürx'aphal bat badügü'', ''Maria Solt eta Kastero''...) eta [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Behereko]] [[Joanes Oxalde]] [[Bidarrai|bidarraitarra]] (''Lurreko ene bizia'', ''Iruiñeko ferietan''...).
=== XIX. mendearen bukaera - 1950eko hamarkada: kantagintza tradizionala ===▼
▲===
[[XIX. mende]]aren bukaeraz geroztiko kantagintza tradizionalean, abestaldeen kantu polifonikoa zen nagusi: abesbatzak, zortzikoteak, kantutegi tradizionaleko abestiak, musika klasikoaren ildoari jarraitzen zioten zenbait tenorino eta opera abeslari...<ref name="BelenOronozEuskonews">Belen Oronoz: [http://www.euskonews.com/0038zbk/gaia3802eu.html «BARTZELONA - DONOSTIA zubiaren bila: Euskal Kantagintza Berria ("Ez dok Amairu") eta La Nova Cançó Catalana-ren ("Els Setze Jutges") arteko azterketa konparatiboa»,] ''Euskonews & Media'', 38. zenbakia, 1999-06-18.</ref>
| |||