Stanley Kubrick: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{Biografia infotaula oinarria
| izena = Stanley Kubrick
15 ⟶ 14 lerroa:
| bikote kidea = Toba Metz (1948–1951)</br>(dibortziatua)</br>Ruth Sobotka (1954–1957)</br>(dibortziatua)</br>Christiane Harlan (1958–1999)</br>(bere heriotza)
}}
'''Stanley Kubrick''' ([[1928]]ko [[uztailaren 26]]a - [[1999]]ko [[martxoaren 7]]a) [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuetako]] [[zinema zuzendari]] eta
[[XX. mendea|XX. mendeko]] zuzendari eraginkorrenetakoa da, bere zinema erabat berritzailea baita. Haren film gehienak literaturako lanetan oinarriturik daude, eta istorio laburra badute ere, oso argiak eta zorrotzak dira. Teknikoki biziki landuak, [[pop]] zein [[musika klasiko]]a nahasten dira.
Stanley Kubrick zuzendari, gidoilari eta produktore estatubatuarraren zinemaren ezaugarririk nagusienak perfekzio teknikoa eta sinbolismo intelektual sakona dira. Oso zehatza izan zen bere pelikuletan, detailerik txikiena era kontrolatzen zuen eta mugaraino eraman zituen bere eskura zituen baliabide zinematografikoak.
==Bizitza==
▲Stanley Kubrick zuzendari, gidoilari eta produktore estatubatuarraren zinemaren ezaugarririk nagusienak perfekzio teknikoa eta sinbolismo intelektual sakona dira. Oso zehatza izan zen bere pelikuletan, detailerik txikiena era kontrolatzen zuen eta mugaraino eraman zituen bere eskura zituen baliabide zinematografikoak. Lehen pelikulak James B. Harris ekoizlearekin egin zituen: Atraco perfecto, Senderos de gloria eta Lolita, adibidez.
Stanley Kubrick
Pelikulak ez zuen arrakasta handirik izan, baina hurrengo lana finantzatzen lagundu zion: ''Killer's Kiss'' (1955), gangster baten alaba ezagutu eta berarekin maitemintzen den boxeolari baten istorioa kontatzen du intrigazko pelikula honek. Film honetan bere bigarren emaztea izango zenak egiten du lan, Ruth Sobotka. Baliabide gutxirekin egin zuen film hau, baina Kubrickek zuri-beltzezko argazkiekin zuen maisutasunak James B. Harrisen, NBCko produktore baten, arreta piztu zuen.
Hollywoodeko pertsonaia batzuen arreta piztu zuen lan horrek, horien artean, [[Kirk
Douglasekin beste hiru pelikula egiteko zuten kontratua bertan behera uztea lortu zuten Kubrick eta Harrisek. Bien artean egindako hurrengo lana ''Lolita'' (1962) pelikula izan zen, [[Vladimir Nabokov]]en nobela batean oinarritutakoa. Zalaparta handia sortu zuen filmak. Humbert Humberten (James Masonek antzeztua) istorioa kontatzen du, adin ertaineko gizon hau 14 urteko neska batekin maiteminduko da eta, bera lortzeko, neskatilaren amarekin ezkonduko da. Beste maisulan bat da pelikula, Kubrickek istorioak kontatzeko zuen gaitasun bikaina erakusten du. Filma, hainbat arrazoiengatik,
60ko hamarkadaren amaieran [[Britainia Handia|Britainia Handira]] joan zen bizitzera
▲''Lolita'' egin ostean, Harris eta Kubrickek elkartea desegin zuten eta zuzendariak bakarka ekoiztu zuen hurrengo pelikula. Gerra hotza eta Kubako misilen krisiaren garaian, 1964an, ''¿Telefono rojo? Volamos hacia Moscu'' filma egin zuen. Hasieran gai hori seriotasunez lantzeko asmoa zuen arren, azkenean umore beltzeko komedia bat egin zuen. [[Peter Sellers]] aktoreak hiru pertsonaiaren papera egin zuen pelikula horretan. Arrakasta handia izan zuen, baina baita kritikak ere, AEBko defentsa sistemari buruz ematen zuen irudi txarragatik.
▲60ko hamarkadaren amaieran Britainia Handira joan zen bizitzera Kubrick eta han egingo zituen hurrengo pelikulak.
Pelikula futurista biren ostean, gaia aldatu eta ''Barry Lyndon'' lana egin zuen. [[XVIII.
▲1971an [[Anthony Burgess]]en nobela bat egokitu zuen Kubrickek ''The clockwork orange'' pelikulan. Alexen istorioa kontatzen du. Gazte oso oldarkorra da eta bere denbora-pasa gogokoenak bortxaketa, muturreko bortzikeria eta [[Beethoven]] dira. Pelikulan erakusten ziren irudi gogorrak eta kalean hainbat eszena imitatu zituztelako, zinema-aretoetatik kentzeko eskatu zuen Kubricek. Oscar sarietarako hiru izendapen jaso zituen: moldatutako gidoi onenarena, zuzendari onenarena eta ekoizle onenarena.
▲Pelikula futurista biren ostean, gaia aldatu eta ''Barry Lyndon'' lana egin zuen. XVIII. mendean kokatutako istorioa da eta [[William Makepeace Thackeray]]k XIX.ean idatzi zuen. Kritikak aspergarri eta klasikoegia zela esan zuen. Hala ere, Oscar sarietarako zazpi izendapen jaso zituen, zuzendariaren aurreko edozein pelikulak baino gehiago.
Hurrengo filma egin zuenerako zazpi urte pasa ziren.
▲1980an [[Stephen King]]en nobela batean oinarritutako beldurrezko pelikula bat estreinatu zuen, ''The shining''. Filmak arrakasta ekonomiko handia izan zuen; kritikak ordea, ez zion harrera ona egin. Gaur egun, genero honetako pelikula onenen artean dago.
▲Hurrengo filma egin zuenerako zazpi urte pasa ziren. 1987an ''Full Metal Jacket'' estreinatu zuen. Berriz gerraren gaia jorratu zuen, baina oraingoan Vietnamgoa. ''Full Metal Jacket'' filmarekin ospea berreskuratu zuen eta kultuzko zuzendari bihurtu zuen.
Kubricken azken lana ''Eyes Wide Shut'' (1999) izan zen, Arthur Schnitzlerren nobela batean oinarritutako drama psikologikoa da. [[Tom Cruise]] eta [[Nicole
▲1990eko maiatzean, [[Martin Scorsese]], [[Woody Allen]], [[Francis Coppola], [[Steven Spielberg]], [[Robert Redford]], [[Sidney Pollack]] eta [[George Lucas]] zinemagileekin batera, Film fundazioa sortu zuen, pelikulen zaharberritzea eta zaintza bultzatzen dituen erakundea.
Kubriken lana hainbat alditan saritu dute. Oscar sarietarako 13 izendapen jaso zituen, baina bakarra irabazi zuen bere izenean, efektu bereziena ''2001: A Space Odyssey'' pelikulagatik.
▲Kubricken azken lana ''Eyes Wide Shut'' (1999) izan zen, Arthur Schnitzlerren nobela batean oinarritutako drama psikologikoa da. Tom Cruise eta Nicole Kidmanek New Yorkeko bikote baten papera egiten dute bertan, itxuraz pozik bizi dira euren etxean, baina ametsetan eta fantasietan benetan nolakoak diren agertuko da. Pelikula hau zuzendaria hil ostean estreinatu zen, izan ere, muntaia amaitu eta egun batzuk geroago zendu zen, lo zegoela bihotzekoak emanda, 1999ko martxoaren 7an.
▲Kubriken lana hainbat alditan saritu dute. Oscar sarietarako 13 izendapen jaso zituen, baina bakarra irabazi zuen bere izenean, efektu bereziena ''2001: A Space Odyssey'' pelikulagatik. 1997ko martxoan Director Guild of Americak ematen duen saririk handiena jaso zuen, David Wark Griffith izenekoa; eta irailean berriz, bere ibilbide guztiari eskainitako Urrezko Lehoia eman zioten Veneziako Mostran.
== Filmografia ==
|