00:43, 15 uztaila 2010ko berrikusketa aldatu ETSIA (eztabaida \| ekarpenak) 7 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		00:49, 15 uztaila 2010ko berrikusketa aldatu desegin ETSIA (eztabaida \| ekarpenak) 7 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
8. lerroa: Mekanika klasikoaren garapenaren hasierako etapa askotan [[Mekanika Newtonarra]] bezala aipatzen da; eta [[Isaac Newton\|Newton]] berak, [[Gottfried Wilhelm Leibniz\|Leibniz]]en eta beste batzuen parean, sortutako kontzeptu fisikoekin eta metodo matematikoekin lotzen da. Hau hurrengo ataletan deskribatuko da. [[Mekanika Lagrangiarra]] eta [[Mekanika Hamiltoniarra]] metodo abstraktuago eta orokorragoak dakartza. Mekanika klasikoako edukiaren zati handia 18. eta 19. mendean sortu zen eta nabariki zabaltzen du [[Isaac Newton\|Newton]]en lana (bereziki matematika analitikoaren erabileran). == Teoriaren deskribapena == ~~== Mekanika klasikoa fisikaren barruan kokatzen ==~~ [[Fitxategi:Table_of_Mechanicks,_Cyclopaedia,_Volume_2.jpg\|thumb\|right\|300px\|''Mekanika taula'', 1728 ''[[Cyclopaedia]]''.]] [[Fisika]]n mekanika klasikoa [[mekanika]] ikasten duten azpiatal garrantzitsuenetako bat da, bestea [[mekanika kuantiko]]a delarik. Goian esan bezala, mugimenduan dauden objektuak [[Lege fisikoa\|lege fisiko]] eta matematikoak erabiliz azaltzen du. Mekanika klasikoa izena 20. mendearen hasieran sortu zen, 400 urte buruan fisika matematikoan egindako lanak bateratzeko, besteen artean [[Tycho Brahe\|Brahe]], [[Johannes Kepler\|Kepler]] eta [[Galileo Galilei\|Galileoren]] aurkikuntzak. Kuantika eta [[erlatibitate teoria\|erlatibitate fisika]] kategoria honetatik at geratuko litzateke. Hala ere, zenbait klasifikazio berri [[Albert Einstein\|Einsteinen]] mekanikak mekanika klasikoaren barruan sailkatzen dute teoria doitasun eta garatuena bezala. Mekanika klasikoaren sorrera Sir [[Isaac Newton]]ek asmatutako matematika printzipiotan daude oinarrituta eta askotan [[Newtonen legeak\|Newtonen mekanika]] bezala ere esagutzen dira, baina beste zientzialari askok ere oinarri hau sortzen lagundu zuten, esaterako [[Gottfried Wilhelm von Leibniz]]. Aipatzekoa da ere, nahiz eta Newtonen mekanika eta mekanika klasikoa askotan sinonimo bezala aipatu, nahiko ezberdintasun daudela bien artean, batez ere matematika erabileran. Newtonen metodoez gain, mekanika klasikoan abstraktoagoak diren metodoak [[Lagrangen mekanika]] eta [[Hamiltonen mekanika]] ere badaude, baina normalean nahiko erraza da ulertzen eta matematikalki errepresentatzen, [[mekanika kuantiko]]a ez bezala. Mekanika klasikoa [[elektromagnetismo]] eta [[temodinamika]] ~~bezalako beste teoria klasikoekin bategarri da (teoria bi hauek bere teoria kuantiko baliakideak ere badituzte).~~ ~~== Mekanika klasikoaren teorema ==~~ Teorema honek, esan bezala, [[puntu partikula]]k erabiltzen ditu errealitateko gorputzak irudikatzeko. Hiru parametroz deskribatzen da partikularen mugimendua, posizioa, masa eta aplikatutako indarrak. === Posizioa eta bere deribatuak=== {{sakontzeko\|posizioa}} [[Higidura]] egoteko, partikulari [[koordenada sistema]] bat atxiki behar zaio, eta honetan oinarrituta, partikularen posizioa [[espazio]]an definitu daiteke. Normalean koordenatu-sistemaren puntu bat , ''O'' da, jatorria. Jatorritik partikularen posiziora doan ''r'' [[bektore]]ak partikularen posizioa zehazten du. Partikularen posizio hau mugitu daiteke eta beraz bektorea denbora funtzio bezala ere ulertu dezakegu: 91 ⟶ 81 lerroa: edo Newtonen legei jarraituz, partikula baten jarritako indarra berdina da erreferentzia sistema guztietatik ikusita. Arazoa da mekanika klasikoan argiaren abiadura ez dela konstatea. Erreferentzia sistemek Maxwellen ekuazioak ere ez dituzte betetzen. ==== ~~Indarra~~Indarrak eta Newtonen bigarren legea ==== [[Isaac Newton\|Newton]] indarra [[momentu]] aldaketa bezala definitu zuen lehena izan zen. Hau da, 129 ⟶ 119 lerroa: [[Grabitatea]] eta [[elektromagnetismoa]]ren [[Lorentz indarra]] Newtonen bigarren legea jarraitzen dute. Partikula baten ''F'' indarrarentzat balore bat aurkitzeko Newtonen hirugarren legea ere erabili daiteke: partikula ''A''-k partikula ''B''-n indarra bat ezartzen badu, ''B''k ''A''n aurkako norabide baina magnitude berdina duen ''F'' indarra ezartzen du, hau da, -''F''. ''A'' eta ''B''ren arteko erlazioa indartsua bada, ''F'' eta -''F'' ''A'' eta ''B''ren lotzen dituen marraren gainean dihardute. Printzipio hau ez da betetzen erlazioa hain indartsua ez denean, adibidez, elektromagnetismoaren kasuan. === ~~Energia~~Lana eta energia === ''F'' indarra aplikatu eta gero partikula bat Δ'''s''' lekualdaketa badauka, orduan indar horrek egindako lana:

Mekanika klasiko: berrikuspenen arteko aldeak