Zigilu (posta): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Aldatua: ro:Marcă poștală
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Hestur.jpg|300px|right]]
'''SeiluaZigilua''' (edo '''seilua'''<ref>Euskaltzaindiaren [http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&Itemid=189&lang=eu&sarrera=seilu Hiztegi Batuan] ''zigilu'' markarik gabe agertzen da eta ''seilu'' berriz, ''Heg.'' markarekin)</ref>) posta bidez bidali beharreko gutun, pakete etabarreieta abarrei itsasten zaien irudidun papertxoa da. Bere helburua bidaltzaileak bidalketa ordaindu duela jakinaraztea da. Gaur egun, pakete edo gutunei itsasten zaizkien seiluezzigiluez gain, sobrean bertan irudikatutakoak edota makina bidez postetxeetan sortzen direnak ere badaude. Horrela, bezeroak ez du beharrezko balioko seiluazigilua eduki behar, bidalketa gastuak urtetik urtera aldatu ohi dira eta.
 
== Historia ==
[[Fitxategi:Stamp UK Penny Red pl148.jpg|200 px|thumb|Penny Red]]
[[Erresuma Batua|Erresuma Batuko]] posta zerbitzuan egindako iraultza garrantzitsu baten eraginez sortu ziren posta seiluakzigiluak [[XIX. mendea]]n. James Chalmers eta Rowland Hillek ondorengoa proposatu zuten: bidalketa bidaltzaileak ordaindu behar zuela, pakete edo gutunaren pisuaren arabera. Izan ere, ordura arte jasotzaileak ordaintzen zuen, bidalketak egin beharreko distantziaren arabera. Ordura arteko sistemarekin sarritan jasotzaileak uko egiten zion gutuna jasotzeari (ordaintzeko beste diru ez zuelako agian) eta horrela posta zerbitzua egoera nahaspilatsuan gelditzen zen, gutun hori bidaltzaileari itzuli behar ziolako.
 
Hillek eginiko proposamena [[Komunen Ganbara]]k onaartu zuen 1837an, eta [[Gobernu]]ari eskatu zion balio postaleko sobreak eta seiluakzigiluak argitaratzeko. Horrela sortu zen [[1840]]ko [[maiatzaren 6]]an munduko lehen posta seiluazigilua '''Penny Black''' deitua. Bertan Hillek[[Victoria I.a]] erreginaren irudia marraztu zuen ''Postage'' hitza idatzi zion goialdean eta '''One Penny''' (''penike bat'') behealdean. Asmakizun honek izandako arrakasta ikaragarria izan zen; astero bidaltzen ziren gutunak hirukoiztu egin ziren eta seiluakzigiluak kaleratu eta egun batera jada 60.000 ale baino gehiago salduak zituzten. R. Hill [[Erresuma Batua|Erresuma Batuko]] posta zerbitzuko buru izendatu zuten bere asmakizunagatik eskerrak emateko. Sistema berri hau XIX. mendean zehar beste herrialde gehienetara zabaldu zen.
 
Nazioarteko Posta Batasunak ([[Nazio Batuen Erakunde]]aren baitan posta kontuak antolatzean arduratzen den erakundea) herrialde guztiak behartzen ditu bakoitzaren seiluetanzigiluetan herrialdearen izena [[alfabeto]] latinoaren arabera jartzea. [[Erresuma Batua]]k ez du agindu hori bete beharrik, lehen seiluakzigiluak kaleratu zituen herrialdea delako.
 
== Bildumagileak ==
 
Aspalditik seiluakzigiluak bildumatzea bai heldu eta baita haurren ere denborapasa izan da. Bilduma apal bat izatea erraza eta dibertigarria izan daiteke (gainera ez du zertan oso garestia izan beharrik). Hala ere, bildumak era formalagoan egiten dituztenek inbertsio handiak egin ditzakete, seiluzigilu batzuk balio handikoak baitira, aurkitzen oso zailak.
 
SeiluenZigilu bilduma aztertzen duen zientziari [[filatelia]] deritzo.
 
{{zirriborroa}}
==Erreferentziak==
{{erreferentzia zerrenda}}
 
==Ikus, gainera==
*[[Zigilu (bitxigintza)]]
 
[[Kategoria:Filatelia]]