Karlistaldi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Aldatua: ro:Războaiele carliste |
|||
17. lerroa:
== Hirugarrena ==
{{Sakontzeko|Hirugarren Gerra Karlista}}▼
[[Hirugarren Gerra Karlista]] [[1872]] eta [[1876]] Karlos VII.a izengoitiaz [[karlismo|karlisten]] erregenahia zen [[Karlos Borboikoa (Madrilgo dukea)|Karlos Borboikoa]]ren jarraitzaile eta [[Amadeo Savoiakoa|Amadeo I.a]], [[Espainiako Lehen Errepublika]] eta [[Alfontso XII.a Espainiakoa|Alfontso XII.aren]] gobernuen arteko [[guda]] izan zen<ref name = "Extramiana">{{Erreferentzia| izena1 = José| abizena1 = Extramiana| izenburua = Historia de las guerras carlistas| argitaratze-lekua = [[Donostia]]| urtea = [[1978]]-[[1979]]}}</ref>.
[[1870]]eko [[martxo]]an [[Karlismo|karlisten]] buruzagi politiko eta militarra zen [[Ramón Cabrera]]k, bere ustez, "armaz garaipena lortzeko egoera ez zegoela" eta "[[Espainia]] [[gerra zibil]] berriaz arriskatzea nahi ez zuenez" dimisioa aurkeztu zuen<ref>{{Erreferentzia| abizena1 = Urcelay Alonso| izena1 = Javier| izenburua = Cabrera. El Tigre del Maestrazgo| argitaratze-lekua = [[Bartzelona]]| argitaletxea = Ariel| urtea = [[2006]]| isbn = 84-344-5205-7}}</ref><ref>{{Erreferentzia| izena1 = Conxa| abizena1 = Rodriguez Vives| izenburua = Ramón Cabrera a l'exili| argitaratze-lekua = [[Montserrat monasterioa]]| urtea = [[1989]]}}</ref>. Hala ere Karlos erregenahiak, erbestean hilabetez [[matxinada]] prestatzen ari zela, [[1872]]ko [[apirilaren 21]]a [[Espainiako koroa]] eskuratzeko zuen eskubidea aldarrikatzeko data izango zela erabaki zuen.
Gerra honen gudaleku nagusia, [[Lehen Gerra Karlista]]n bezala, [[Hego Euskal Herria]] izan zen. Baina, [[1872]]ko [[uztail]]ean, [[Filipe V.a Espainiakoa|Filipe V.a]] ezarritako [[Planta Berriko dekretuak|Planta Berriko dekretuen]] bitartez indargabetutako [[foru]]en berrezarpena proposatu zuenean, hein handi batean [[Katalunia]]n eta neurri txikiagoan [[Valentziako erresuma|Valentzian]] eta [[Aragoi]]n matxinada hara zabaldu zen. [[Andaluzia]]n eta beste hainbat lekutan ere zenbait partidak [[mendi]]etara joan eta guda baino [[bandolerismo]]ari ekin zioten inguruko biztanleen artean jarraitzaile gutxi zituztenez gorriak ikusi zituzten ekintzak burutzeko.
▲{{Sakontzeko|Hirugarren Gerra Karlista}}
[[1873]]ko [[otsail]]ean [[Espainiako Lehen Errepublika]] aldarrikatu zutenean, isabelinoak ziren monarkiko asko alde karlistara pasa ziren. Era berean [[matxinada]] [[kantonalismo|kantonalistak]] karlisten lerroak indartu zituen. [[1874]]ko [[urtarril]]ean [[Manuel Pavía|Pavía]]ren [[estatu-kolpe]] eta [[1874]]ko [[abenduaren 29]]ko [[Arsenio Martínez Campos]]en altxamendua, aldiz, karlistei indarrak kendu zizkieten. [[1868]]an eta [[Alfontso XII. Espainiakoa]]ren bitartez, lehenengo [[Borboi leinua]] berrezarri zutenean, [[Espainiako gobernua]]k [[Aulki Santu]]arekin hitzarmena sinatu zuenean eta [[Ramón Cabrera]]k ''"a la Nación"'' eta ''"al Partido Carlista"'' agirien bitartez [[Alfontso XII. Espainiakoa]] onartu zuenean guda amaitu zen<ref>{{Erreferentzia| izena1 = José Indalecio| abizena1 = Caso| izenburua = La Cuestión Cabrera| argitaratze-lekua = [[Madril]]| urtea = [[1875]]}}</ref><ref>{{Erreferentzia| izena1 = Joan| abizena1 = Garrabou| izenburua = Gent Nostra. Cabrera| argitaratze-lekua = [[Bartzelona]]| urtea = [[1989]]}}</ref>.
[[Fitxategi:1872 nafarroa.jpg|thumb|px 450|right|Soldadu karlistak [[Nafarroa]]n beraien animaliekin. Hirugarren Gerra Karlistan, [[1872]]an.]]
== Ikus, gainera ==
* [[Karlismoa]]
| |||