Zinema: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Erantsia: ga:Pictiúrlann
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Bioscope.jpg|thumb|right|250px|Zinemako projektore zaharra.]]
'''Zinema''' edo '''zinematografia''' (antzinako [[greziera]]tik: κίνημα ''kinema'' (mugimendua) eta γράφειν ''grafein'' (idatzi) eratorria) projektore baten bidez [[fotograma]] multzo bat ([[film]]a) era bizkor eta jarraian (mugimenduaren ilusioa sortzeko) pantaila baten kontra pasatzeko teknika da. Oso aisialdi mota ospetsua izan da [[XX. mendea]]ren hasieran [[Lumiere anaiak|Lumière anaiek]] asmatu zutenetik<ref>Gubern, Román. ''"Historia del cine"''. [[Bartzelona]]: Lumen, [[1993]] (2. edizioa). ISBN 84-264-1179-7</ref>. [[Argazkilaritza]]tik oso hurbil, mugimenduak aukera artistiko zabalagoak ematen dizkio zinemari.
 
== Film ekoizpena ==
Zinemaren inguruan, gauza ezberdin ugari aurki ditzazkegu esaterako honako hauek:
[[Fitxategi:FilmCrew.jpg|left|150|thumb|Argazkigintzaz arduratzen den taldea.]]
Zinemaren inguruan, profesional ugari beharrezkoak dira [[film]] bat ekoizteko. Hona hemen nagusienetariko batzuk:
* [[Zinema ekoizle|Ekoizlea]], filma bat egiteko alde teknikoez eta antolakuntzaz arduratzen dena da. Beste profesionalak kontratatzeaz gain, finantzaketa eta banatzaileekin harremanetan sartzea ere bere eginkizunak dira<ref>Seger, Linda; Whetmore, E. J. ''"Cómo se hace una película: Del guión a la pantalla"''. [[Teià]]: Ma non tropo, [[2004]]. ISBN 84-96222-06-3</ref>.
* [[Zinema zuzendari|Zuzendaria]], filmatzea zuzentzen duen pertsona da, hori egiteko inguruan zuzendari laguntzaileak eta ''script'' behar ditu.
* [[Zinema aktore|Aktoreak]], [[antzerki]], zine, [[irrati]] edo [[telebista]]ko antzezlan batean pertsonaietako bat errepresentatzen duen pertsonak dira<ref>[http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=aktore Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa: Aktore]</ref>. Hain artean kategoriak daude bere mailen arabera: aktore nagusiak eta bigarren mailako aktoreak.
* [[Zinema gidoilari|Gidoilariak]] [[irrati]], zine edo [[telebista]]rako gidoiak egiten dituenak<ref>[http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=gidoilari Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa: Gidoilari]</ref> dira. Gidoi zinematografiko batek literatura aldeak, filma irudietan (deskripzioak) eta soinuaz (efektuak eta elkarrizketak) azaltzen duenak, eta alde teknikoak (filmatze taldeak egin behar dituen planoak, kamara-mugimenduak, eta abar) ditu.
* [[Zinema banatzaile enpresa|Banatzailea]] filmaren banaketaz arduratzen dena da, telebistan, zinema-aretoetan, interneten edo beste euskarrien bitartez ikus-entzuleek ikus dezatela.
* [[Soinu]]-teknikoek filmatzean soinuaz arduratzen direnak dira.
* [[Muntaia]]. Filma muntatzen duena, hau da, muntaketa-lanez arduratzen dena muntatzailea da<ref>[http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=muntatzaile Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa: Muntatzaile]</ref>. Bere lanak egun digitalak izan ohi badira ere, lehen beste teknikak erabiltzen zituzten.
* [[Makillaje]]a. Makillatzaileak aktoreak produktu kosmetikoen bidez itxuraldatzeaz arduratzen dira.
* Aktoreen [[jantzi]]ak egiteko jostunak eta diseinatzaileak behar dituzte.
 
== Generoak ==
* [[Filmen izenburuak]]
{{Sakontzeko|Genero zinematografikoak}}
* [[Zinema zuzendari|Zuzendariak]]
Teoria zinematografikoan, [[Genero zinematografikoak|generoak]] filmak taldeetan sailkatzeko erabiltzen dituzte<ref>Dudley, Andrew; Alsina Thevenet, D. ''"Las principales teorías cinematográficas"''. [[Bartzelona]], Gustavo Gili, [[1981]]</ref>. Antzekotasunak edo topikoak partekatzen dituzten film batzuk genero bat osatzen zuten. Hona hemen genero nagusiak<ref>Sánchez Noriega, José Luis, ''"Historia del Cine. Teoría y géneros cinematográficos, fotografía y televisión"'', [[Madril]]: Alianza, [[2006]]. ISBN 84-206-7691-8</ref>:
* [[Zinema aktore|Aktoreak]]
[[Fitxategi:Phenakistoscope 3g07690b.gif|150px|thumb|right|Fenakistiskopioa, zinemaren aitzindaria]]
* [[Zinema gidoilari|Gidoilariak]]
<div style="-moz-column-count:2; ">
* [[Zinema banatzaile enpresa|Banatzaileak]]
* Estiloaren arabera
* [[Zinema ekoizle enpresa|Ekoizpena]]
** [[SoinuDrama]]a
** [[MuntaiaKomedia]]
** [[NahasketaZinema beltz|Beltza]]
** [[Akziozko zinema|Akzioa]]
* [[Makillaje]]a
** [[Abenturazko zinema|Abentura]]
* [[Jantzi]]ak
** [[Beldurrezko zinema|Beldurra]]
* [[Kritikariak]]
** [[Misteriozko zinema|Misterioa]]
* [[Zinemaldiak]]
** [[Zinema erromantikoa|Erromantikoa]]
** [[Suspensezko zinema|Suspense]]
* Giropenaren arabera:
** [[Zinema historiko|Historikoa]]
** [[Polizia-zinema|Polizia]]
** [[Gerra-zinema|Gerra]]
** ''[[Western]]''
** [[Zientzia-fikzio]]a
** [[Fantasiazko zinema|Fantasia]]
** [[Kirol-zinema|Kirola]]
** [[Pornografia-zinema|Pornografia]]
* Formatuaren arabera:
** [[Marrazki bizidunak|Animazioa]]
** Benetazko irudia edo ''[[live action]]''
* Ikus-entzuleriaren arabera
** Haurrentzako zinema
** Familientzako zinema
** Helduentzako zinema
* Herrialdearen arabera
* [[Argentinako zinema]]
* [[Euskal zinema]]
* [[Zinema sobietarra]]
* [[Zinema estatubatuarra]]
* [[Bollywood]]
</div>
 
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda|2}}
 
== Kanpo loturak ==
{{commonskat|Cinema}}
* [http://www.argia.com/argia-astekaria/2054/soinu-bandak-zineman-dena-ez-da-irudia Soinu bandei buruzko erreportajea ARGIA astekarian]
* [http://www.argia.com/argia-astekaria/2159/zinemaren-etorkizuna/osoa Zinema digitalak ekarriko dituen aldaketen inguruko erreportajea Argia aldizkarian.]
 
[[Kategoria:Zinema| ]]
== Ikus, gainera ==
* [[Argentinako zinema]]
* [[Euskal zinema]]
* [[Zinema sobietarra]]
 
[[Kategoria:Aisia]]
[[Kategoria:Zinema]]
 
[[ast:Cinematografía]]
[[ar:تصوير متحرك]]
[[bn:চিত্রগ্রহণ]]
[[arz:سينيما]]
[[be-x-old:Кінэматограф]]
[[az:Kinoteatr]]
[[cv:Кинематограф]]
[[bat-smg:Kins]]
[[bg:Киносалон]]
[[bm:Sinima]]
[[ca:Cinema]]
[[cs:KinoKinematografie]]
[[cyen:SinemaCinematography]]
[[daeo:BiografKinematografio]]
[[defr:KinoCinéma]]
[[enhr:Movie theaterKinematografija]]
[[eois:KinoKvikmyndagerð]]
[[it:Immagine cinematografica]]
[[es:Sala de proyección]]
[[kv:Кинематограф]]
[[et:Kino]]
[[fala:سینماCinematographia]]
[[finl:ElokuvateatteriCinematografie]]
[[frja:Salle de cinéma撮影]]
[[gapl:PictiúrlannKinematografia]]
[[ru:Кинематограф]]
[[gl:Cine]]
[[sah:Кинематограф]]
[[he:בית קולנוע]]
[[si:සිනමා ශිල්පය]]
[[hu:Filmszínház]]
[[sr:Кинематографија]]
[[ia:Cinema]]
[[tt:Кинематограф]]
[[id:Bioskop]]
[[iotr:CinemoSinematografi]]
[[uk:Кінематограф]]
[[is:Kvikmyndahús]]
[[vi:Kỹ thuật điện ảnh]]
[[it:Cinema-teatro]]
[[bat-smg:Kinamatuograpėjė]]
[[ja:映画館]]
[[kozh:영화관电影摄影]]
[[la:Cinemateum]]
[[lb:Kino]]
[[lij:Cine]]
[[lt:Kinas]]
[[ms:Pawagam]]
[[nds:Kino]]
[[nl:Bioscoop]]
[[nn:Kino]]
[[no:Kino]]
[[oc:Cinèma]]
[[pl:Kino]]
[[ps:سينما]]
[[pt:Sala de cinema]]
[[ru:Кинотеатр]]
[[sc:Cìnema]]
[[scn:Cìnima]]
[[sh:Bioskop]]
[[si:සිනමාහල]]
[[simple:Movie theatre]]
[[sk:Kino]]
[[sl:Kino]]
[[sq:Kino]]
[[sr:Биоскоп]]
[[sv:Biograf]]
[[sw:Jumba la Sinema]]
[[th:โรงภาพยนตร์]]
[[tr:Sinema]]
[[uk:Кінотеатр]]
[[uz:Kinematograf]]
[[wa:Cinema]]
[[wo:Sinemaa]]
[[yi:קינא]]
[[zh:電影院]]
[[zh-yue:戲院]]
[[zu:Ibhayisikobho]]