Partikulen fisika: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robot: Cosmetic changes
t Zuzenketa ortografikoak
4. lerroa:
 
== [[Atomo]]a historian zehar ==
Inguratzen gaituzten materia guztia, bai eta gu ere, funtsezko hainbat elementuz osatuta gaudelaren ideia aintzinakoantzinako [[Grezia]]tik dator, nahiz eta garaiko zientzilariek elementu haiek ([[Leukipo]], [[Demokrito]], and [[Epikuro]]) [[su]]a, [[ur]]a, [[lurra]] eta [[aize]]a zirela sinistu. XIX. mendean [[John Dalton]]ek [[estekiometria]]n egindako aurkikuntzak eta gero, materia guztia funtzesko partikula berdinaz osatuta egon behar zuela adierazi zuen, "atomo" izenekoa (grekeraz bananduezina esan nahi duena). Menderaen bukaeran, [[Joseph John Thomson|J.J.Thomsonek]] [[elektroi]]a aurkitu zuen, atomoak banatu daitezkela erakutsiz. XX. mendean zehar atomoan [[protoi]]ak eta [[neutroi]]ak ere daudela aurkitu zen, bai eta azken hauek [[quark]]ez eratuta daudela.
 
XX. mendearekin hasitako [[fisika nuklear]] eta [[fisika kuantiko]] arloetan egindako saikuntzak jarraituta, [[1939]]an [[Lise Meitner]]ek [[fisio]] nuklearra aurkitu zuen, [[Otto Hahn]]ek aurretik egindako frogaketetan oinarrituta, eta urte berean, baina pixkat beranduago, [[Hans Bethe]]nek [[fusio]] nuklearraren kausitu zuen. Bi deskubrimendu hauek atomo batetik beste bat sortzen zuten industria bat hasi zuten, historian zehar hainbat [[alkimista|alkimistek]] amestutako [[berun]]-[[urre]] trasnformazioa posible eginez (nahiz eta oso garesti atera). Industria hauek ere XX. mendean zehar hain ezagunak izan diren [[arma nuklear]]rak sortzen bukatu zuten.