Eguzki-sistemaren sorrera eta garapena: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robot: Automated text replacement (-year = +urtea= & -year= +urtea=)
Inorbez (eztabaida | ekarpenak)
erreferentziak
1. lerroa:
[[Fitxategi:Protoplanetary-disk.jpg|thumb|250px|Izar baten sorreraren irudikapena]]
'''Eguzki sistemaren sorrera eta garapenari''' buruzko teoriak konplikatuak eta anitzak dira, hainbat arlo zientifikoak barne hartuz, esaterako [[astronomia]], [[fisika]] eta [[geologia]]. Mendeetan zehar eguzki sistemaren sorrerari buruzko hainbat teoria proposatu dira baina gaur egungo ezagutza XVIII. mendean zehar garatu zen. Espazioaren konkista beste planeta eta galaxien behatzeko posibilitatea etorri zen eta [[fisika nuklearra]]ren barnean egindako saiaketak [[izar]]ren sorrera eta deuseztaketadeuseztapena argitzeko balio izan zuten.
 
== Eguzki sistemaren sorrera ==
 
=== Eguzki nebula ===
[[Fitxategi:M42proplyds.jpg|thumb|250 px|[[Hubble espazio teleskopioa|Hubble]] espaziontziaren [[Orion nebula]]ko protoplaneta disko baten irudia, argi-urte bateko zabalera duen "izar haztegi" bat, gure eguzkia sortu zenaren antzekoa]]
 
Egungo hipotesiaren arabera, eguzkiaren sorrera [[1734]]ean1734an [[Emanuel Swedenborg]]ek lehenengo aldiz proposatu zuen [[hipotesi nebular]]raren bitartez azaldu daiteke.<ref> Swedenborg, Emanuel. 1734, (Principia) Latin: Opera Philosophica et Mineralia (English: Philosophical and Mineralogical Works), (Principia, Volume 1) </ref>. [[1755]]ean1755ean [[Immanuel Kant]], Swedenborgen teoria ezagutzen zuena, teoria honen garapenean aritu zen. [[Pierre-Simon Laplace]]k ere, [[1796]]1796an antzeko teoria bat proposatu zuen bakarlanean <ref> {{erreferentzia |urtea = 1909 |izenburua title= The Past History of the Earth as Inferred from the Mode of Formation of the Solar System |worklana = American Philosophical Society |url = http://links.jstor.org/sici?sici=0003-049X%28190901%2F04%2948%3A191%3C119%3ATPHOTE%3E2.0.CO%3B2-U&size=LARGE |accessdatesartze-data = 2006-07-23}} </ref>. Teoria honek dio orain dela 4.6 bilioi urte odei molekular baten grabitazio kolapso batetik sortu zela. Hasierako odei molekular hau hainbat argi-urteko zabalera zuen eta hainbat izarren sorleku bezala hartzen da. <ref> Lecture 13: The Nebular Theory of the origin of the Solar System [http://atropos.as.arizona.edu/aiz/teaching/nats102/mario/solar_system.html Unioversity of Arizona] (2006-12-27)</ref>. Izar sortzearen prozesua lasaitzat hartua izan da orain dela gutxi arte, baina antzinako hainbat [[meteorito]]en barruan aurkitutako elementuen azterketak argitu dutenez [[eguzki]]aren sorrera hainbat [[supernoba]] hurbil zeudelarik gertatu zen.
 
== Erreferentziak ==
 
{{erreferentzia zerrenda}}