Tokugawa shogunerria: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Esteka gehitu |
t Robot: Cosmetic changes |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Mitsubaaoi2.jpg|thumb|200px|Tokugawa klanaren ikurra, "mitsuba aoi" bezala ezaguna ("errege [[malba]]ren hiru hosto")]]
'''Tokugawa shogunerria''', '''Edo shogunerria''', '''bakufu Tokugawa''' edo, bere [[japoniera]]zko jatorrizko izenagatik '''bakufu Edo''' (江戸幕府, Edo bakufu) bezala ere ezaguna, [[Japonia]] osoa gobernatu zuen hirugarren eta azken [[shogunerri]]a izan zen, [[1192]]tik [[1333]]ra gobernatu zuen [[Kamakura shogunerria]] eta [[1336]]tik [[1573]] arte gobernatu zuen [[Ashikaga shogunerria]]ren ondoren. Shogunerri hau, [[Tokugawa Ieyasu]] [[shogun]]ak sortu zuen, [[Tokugawa klana]]ren sortzailea ere izan zena (徳川氏, Tokugawa-shi) eta [[Matsudaira klana]]ren ondorengoa, [[1603]]ko [[martxoak 24]]an ([[japoniar egutegia]]n [[Keichō aroa|Keichō
Shogunerrien aroan, zehazki [[Japoniako Enperadorea]]ren mende zegoen [[diktadura]] militar moduko bat zegoen. Shogunak, Japoniako armadako jeneral buruzagi bihurtua, herrialdeko botere politiko eta militarra zuen, enperadoreari, botere izpiritual eta erlijiosoa eman zitzaizkion bitartean, pertsona eta jainkoen arteko bitartekari bezala, baita izenezko boterea ere [[Kiotoko Gorte Inperiala|Kiotoko Gorte
Hamabost shogun izan ziren Tokugawa klaneko eta herrialdeko boterea administratu zutenak 264 urtez, gainontzeko klanak euren aginduetara jarriz botere sekundario edo probintzial baten truke. Aro honetan, klana, aurreko [[Sengoku aroa]]n gertatu ziren gerretan suntsitutako herrialdea bateratu eta zentralizatu zuen politika bat egiteagatik ezaguna da, eta klase sistema bat ezartzea lortu zuen japoniar gizartean. Gainontzeko munduarekiko isolamendu postura bat ([[sakoku]]) hartzeagatik ere ezaguna da, atzerritarren debeku eta kanporatzea eta, nola edo hala, kanpoko eraginak ezabatzea emaitza bezala eman zuena. Hau izan zen kristauak sarraskitu izanaren kasua shogunerriaren garaian, baita beste erabaki drastiko batzuk ere, bere asmoa, [[Japonia]]n boterearen balantzea mantentzea izan zena.
8. lerroa:
Shogunerriaren izenezko boterea [[Edo]]n zegoen (egungo [[Tokio]]), botere inperiala ez bezala, hau [[Kioto]]n zegoelarik. Honela, Tokugawa shogunerriaren domeinu aro hau, [[Edo aroa]] edo Tokugawa aroa bezala ezagutzen da.
Aipaturiko aro hau, presio ugaripean amaitu zen, [[Tokugawa Yoshinobu]]k [[Meiji Enperadorea]]ri boterea emanez, [[1867]]ko [[azaroak 9]]an ([[japoniar egutegia]]n, [[Keiō aroa|Keiō
== Aurrekariak ==
34. lerroa:
Krisi egoera, bere puntu gailenera, [[1600]]eko [[urriak 21]]ean iritsi zen (Keicho aroko 5. urteko bederatzigarren hilabeteko 15. eguna), [[Japonia]]n erregistraturiko klanen arteko gudurik handienetako bat gertatu zenean: [[Sekigaharako gudua]]. [[Mino probintzia]]n gertatua, gudu honetan, 88.888 soldaduk parte hartu zuten ekialdeko bloketik eta beste 81.190ek mendebaldekotik. Gudu hark, egun hartako goizeko 8etatik arratsaldeko 5ak arte iraun zuen. Baina, mendebaldeko blokeko klan batzuen trazioak, [[Kobayakawa klana]]rena kasu, ondorio bezala, mendebaldeko blokearen porrota ekarri zuen. Gudu honek, non mendebaldeko blokeko armadako soldaduen erdiak hil ziren, 87 klan suntsitu zituen, eta modu esanguratsuan murriztu zituen beste lau (hauen artean, [[Toyotomi klana]]). Gainera, 7572 milioi [[koku]]ko irabazia eragin zion (koku bat, 180 arroz litro ziren, eta txanpon erreferentzia bezala erabiltzen zen) ekialdeko blokeari, erregeordeen nahien desagertzea, eta, batez ere, Ieyasuren legitimitatea berretsi zuen ''Tenka Dōno'' bezala.
[[Kategoria:Japoniako historia]]▼
[[bs:Tokugawa]]
60 ⟶ 62 lerroa:
[[zh:江戶幕府]]
[[zh-yue:江戶幕府]]
▲[[Kategoria:Japoniako historia]]
| |||