André Navarra: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Adrar (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
16. lerroa:
 
== Biografia ==
=== Hastapenak ===
'''André Navarra''' italiar jatorriko biolontxelista[[kontrabaxu]]-jole baten semea zen. 9 urterekin eskualde mailako [[Tolosa Okzitania|Okzitaniako Tolosa]]ko [[Kontserbatorio]]an sartu zen eta Ringeisen izan zuen maisu. 13 urterekin kontserbatorio honetako lehen saria lortu zuen. Ber gaztaroan [[igeriketa]] eta [[boxeo]]an (pisu ertaina zen) ere bikain aritu zen. [[1926]]an [[Paris]]eko Kontserbatorioan apuntatu zuten; bertan [[Jules Léopold Lœb]] (txelorako) eta [[Charles Tournemire]] (kamera-musikarako) ari zenziren irakasle eta 15 urterekin graduatu eta lehen saria erdietsi zuen. Oso ohikoa ez zena eginez eskolak hartzeari erabat utzi eta berezko ikasketa-metodo bat eratzen hasi zen; horretarako [[1927bibolin]]anarentzat Kretly-Streicherabiltzen laukotearenzirenak kidea(haien bihurtuartean zen,Carl zazpiFlesch urteand emanOtakar zuenŠevčík-enak) lanegokitu zituen, garai horretan txeloa lantzeko ganorazko metodoak falta zirelako.
 
[[Paris]]en eman zuen autoikasketa aldi honetan eta aukera hori profitatu Emanuel Feuermann, Alfred Cortot [[piano]] jolea edo Jacques Thibaud bibolin jolea bezalako musikariekin tratua izateko. Baita Jacques Ibert, Florent Schmitt eta Arthur Honegger konpositoreen laguna bihurtu ere. Beluago [[Pau Casals]] aholkulari izan zuen, katalanak bere balio musikalen berri zuelako.
 
=== Karrera profesionala ===
[[1927]]an 19 urte zuela Kretly-Streich laukotearen kidea bihurtu zen, zazpi urte eman zuen lan horretan. B.B.N. hirukotea sortzen ere lagundu zuen, Joseph Benvenuti piano jole eta René Benedetti bibolin jolearekin batera.
[[1933]]an ''Opéra Garnier'' ("[[Paris]]eko Opera") delakoaren [[orkestra]]n (non txelo jole nagusia zen) eta [[Walther Straram]], [[Arturo Toscanini]], [[Bruno Walter]] eta [[Wilhelm Furtwängler]] orkestra-zuzendarien aginduetara jo izan zuen. [[1937]]an [[Viena]]ko estraineko nazioarteko [[txelo]] lehiaketan lehen saria eman zioten. Pasdeloup eta Lamoureux orkestrekin bakarlari aritu zen. Beranduago [[Frantzia|frantses]] irratiaren lehen kontzertuetan esku hartu zuen eta [[Austria]], [[Polonia]] eta [[Italia]]n jo zuen.
 
Garaian, gainera, fisikoki ezin hobeto zegoen eta [[igeriketa]] eta [[boxeo]]an (pisu ertaina zen) ere bikain aritu zen. Horrek balio izan zion txeloa bezalako tamaina handiko tresna bati ekiteko orduan. Sasoi hori urteetan gorde zuen.
 
[[1937]]an [[Viena]]ko estraineko nazioarteko [[txelo]] lehiaketan lehen saria eman zioten eta hau berebiziko aurrerapausoa izan zen bere karrera profesionalean. Ekidinezina egion zitzaion, noski, [[Bigarren Mundu Gerra]]k suposatu zuen etena; [[Frantzia]]ko infanterian aritu zen.
 
=== Gerraren ostean ===
 
Pasdeloup eta Lamoureux orkestrekin bakarlari aritu zen. Beranduago [[Frantzia|frantses]] irratiaren lehen kontzertuetan esku hartu zuen eta [[Austria]], [[Polonia]] eta [[Italia]]n jo zuen.
 
[[1945]]etik aurrera bakarlari karreran aritu zen burubelarri eta [[Londres]], [[Haga]], [[Geneva]], [[Erroma]], [[Asia]] eta [[Berlin]]en kontzertuak izan zituen, besteak beste. [[1949]]an [[Paris]]eko Kontserbatorioan [[Pierre Fournier]] irakaslearen ordezkapena egiteko izendatu zuten. [[1952]]an [[Siena]]ko ''Accademia Musicale Chigiana'' famatuan udako ikastaroak ematen hasi zen. [[1959]]koak dira bakarlari gisa dauzkan lehen grabaketak. ''Grand Prix du Disque'' deritzotena birritan eman zioten. [[1965]]ean [[AEB|Estatu Batuetara]]ko bere lehen kontzertu-bira burutu zuen, [[Charles Münch]] orkestra-zuzendariaren aginduetara. [[1967]]an Detmold ([[Alemania]]) hiriko ''Hochschule für Musik'' (Musikako Goi-EskolakoEskola) delakoan bere ikastaroak hasi zituen, bertan irakasle izendatu zutelako; [[1968]]tik [[1970]]era [[Londres]]eko ''Royal School of Music'' izenekoan ere eman zituen eskolak. [[1969]]an [[SESB|Sobiet Batasunean]] burutu zuen bere lehen kontzertu-bira egin zuen.
 
Mundu osoan zehar ibilita ere, aukera izan zuen jaoiterrian ere aritzeko eta [[1970]]etik [[1973]]ra [[Donibane Lohitzune]]ko [[Maurice Ravel]] Udako Akademian eskolak eman zituen. [[1973]]tik [[1988]]ko [[uztailaren 31]]n hil arte [[Viena]]ko ''Hochschule für Musik und darstellende Kunst'' delakoan ("Musika eta Interpretazioaren Arteetako Goi-Eskola") irakasle konbidatua izan zen.